Halk arasında görüntüsünün benzerliği nedeniyle beyin için faydalı olarak nitelendirilen ceviz, içerdiği yüksek orandaki Omega 3 yağ asitleri ile gerçekten de bir beyin gıdasıdır. Sert kabuklu bir meyve olan cevizin yaprağı, meyvesi, kabuğu birçok hastalığa karşı bir halk ilacı olarak kullanılagelmiştir. Ceviz taze veya kurutulmuş çerez olarak tüketilmesi yanında, çeşitli fırın ürünlerinde ve şekerleme sanayinde kullanılmaktadır. Ceviz içi %60-75 gibi yüksek bir oranda yağ içermektedir. Cevizin oldukça yüksek miktarda içerdiği bitkisel temelli Omega 3 yağ asidi olan ALA (alfa linoleik asit), vücut için birçok faydalı ve iyileştirici etkiye sahiptir. Bir insan beyninin %60'ı özellik taşıyan yağlardan meydana gelmekte ve insan beyninin sürekli ve düzgün çalışması için Omega 3 yağ asitlerine ihtiyaç duyulmaktadır.
Ceviz tüketimi hafızayı güçlendirmeye, konsantrasyonu artırmaya sağladığı önemli katkı sayesinde başta çocuklarda olmak üzere zeka gelişimine büyük fayda sağlamaktadır. Omega 3 ile bunama (demans) ve epilepsi gibi hastalıklara iyi gelmekte, çocuklarda hiperaktivite, sinirlilik, öfke, depresyon ve stresi azaltmaktadır. Yüksek seviyede olan Omega 3 yağ asidi ve E vitamini türü olan gama tokoferol, birlikte damarların çeperlerindeki plakları temizlemekte, plak oluşumlarını engellemekte böylece genişlemesini sağlayarak tıkanıklarının oluşmasını engellemekte ve bunlara bağlı olarak kalp hastalığına yakalanma riskini azaltmaktadır. Omega 3 yağ asitlerinin sağlığa bu katkıları yanında eklem romatizmasına, astıma, egzama ve sedefe de iyi geldiği ileri sürülmektedir. Ceviz sahip olduğu linoleik asit, alfa linoleik asit, E vitamini ve B6 vitamini ile sinir sistemine olumlu etkiler yapmakta ve strese iyi gelmektedir. Ceviz, protein oluşturan bir amino asit olan L arginin içermekte ve bu madde sayesinde damar esnekliğinin korunmasına yardımcı olduğu, pıhtılaşmayı kısmen önleyerek, damar çatlamasını engellediği bildirilmektedir. İçerdiği E vitamini, folik asit (B9) ve Mg ile damar, beyin, sinir sistemi sağlığına katkıda bulunmaktadır.
Ceviz; kinon, juglone, tanen, tellimagradin, flavanol, morin gibi güçlü ve ender bulunan antioksidanları kabuklu yemişler arasında en çok içeren bir gıda maddesidir. Serbest radikalleri etkisizleştiren bu antioksidantların vücutta karaciğer hasarını engellediği de söylenmektedir. Ceviz sahip olduğu antioksidanlarla kalp hastalığına neden olan zararlı maddeleri ortadan kaldırırken, kansere, yaşlanmaya, iltihaplanmaya ve nörolojik hastalıklara karşı da koruyucu olabilmektedir. Bu antioksidanlar, yağ asitleri ve Mg minerali ile birlikte Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlattığı, prostat ve göğüs kanserine karşı etkisinin oldukça fazla olduğu, her türlü kansere karşı da bir dereceye kadar koruma sağladığı bildirilmektedir. Ceviz, fenolik bileşiklerden gallik asit, elajik asit, kateşin, epikateşin yönünden zengindir. Polifenol olan ellagik asit ile bağışıklık sistemini güçlendirmekte ve kansere neden olan hücre çoğalması gibi etmenleri azaltmaktadır. Meme kanseri gelişimini artıran IGF-1 hormonunda düşüşe neden olmaktadır. Ellagik asit, gallik asit ile birlikte kolestrolü de olumlu yönde etkilemektedir. İçerdiği B vitaminleri (B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9), E vitamini ve antioksidanlarla, yüz kırışıklığı ve yaşlanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Bitkisel proteinlerce zengin olan ceviz, doğal olarak proteini oluşturan amino asitlerden triptofanca da zengindir ve bu amino asit ile melatonin üretimine katkı sağlayarak iyi uyku uyumaya yardımcı olmaktadır.
Cevizdeki yağ profili, fitosteroller ve Mg minerali ile safra taşı oluşumunu engellemektedir. Cevizde yüksek miktarda bulunan Mg ve fosfor, enerji metabolizması ve kemik sağlığı için önemli olup, kalp ritminin düzenlenmesine de fayda sağlamaktadır. Ceviz içerdiği lif miktarı ile tokluk veren, kilo kontrolüne katkı sağlayan, kandaki glikoz değerinin düzenlenmesine yardımcı olan, bağırsak hareketini hızlandırıp, kabızlığı çözen bir meyvedir. Yeterli protein, yağ, lif, mineral alımı sağlayabilen cevizden alınan kalori vücutta depolanmaz, fitik asit miktarı düşük olduğu için mineraller vücuda daha hızlı alınabilir, alınan yağları sindirilmeden attırır, kalorisi yüksek olmasına rağmen vücuda vereceği kalori daha azdır. Metabolizmayı hızlandıran, vücut ısısını artıran, hamilelik boyunca yendiğinde bebeğin alerjiye karşı dirençli olmasını sağlayan cevizden, günde 1-2 adet tüketmenin zararı olmamaktadır, ancak cevizin aşırı tüketimi kilo almaya neden olabilmekte, mide ve bağırsak sorunlarına yol açabilmektedir. Ceviz bazı kişilerde alerjide yapabilmektedir, böyle bir durumda karın ağrısı, kusma, dudak şişmesi, nefes darlığı, göğüs tıkanıklığı gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.