Tahıl üretimi kendisi de birçok faktörün etkisinde olan ve kısa sürede beklenmedik değişkenlikler gösterebilen iklimin ; yapı olarak, biyolojik canlılık olarak, bileşim olarak, içerik olarak, konum olarak bir çok farklılık gösteren toprağın ; yetiştirilen tür ve çeşitlerin verim, kalite ve kışa, soğuğa, kurağa, hastalıklara dayanma gücü vb. bakımından genetik performanslarının ; bütün bu özelliklerin çevre koşullarından etkilenme derecesinin ; üreticinin toprak işleme, tohum yatağı hazırlama, tohumluk tedariki, ekim hazırlıkları, ekim zamanı, dekar başına kullanacağı tohum miktarı, ekimde kullanması gereken gübre çeşidi ve miktarı, kardeşlenme döneminde vereceği gübre çeşidi, miktarı ve zamanı, yabancı ot mücadelesi, hastalık ve /veya zararlı mücadelesi vb. konulardaki bilgi ve deneyim seviyesi ve bilgilerini tazeleme, yenilikleri takip etme ve yarayışlı olanları uygulamaya geçirme becerisine ; iklim koşullarında olabilecek değişiklikleri göz önünde tutarak karşılaşabileceği olaylara hazırlıklı olma yatkınlığına gibi bir çok faktörün etkisi altındadır. Bu faktörler farklı farklı bir araya gelebilirler ve her farklı bir arada oluşa göre etkileri de diğerlerinden az veya çok değişik olur, bu da verim ve kalite üzerinde çeşitli etkiler yapar. Bu etkilerin bazısı olumlu, bazısı olumsuz olabilir. Olumlu etkilerin daha fazla olması genellikle verim ve/veya kalitenin yüksek olmasını sağlar, ancak tersinde ürün ve/ veya kalitede önemli düşüşler meydana gelir. Bütün etkenleri dikkate alarak iyi bir program hazırlayabilen ve uygulamalarını yerinde, bilinçli bir şekilde yapabilen üreticilerimiz elbette mevcuttur fakat çoğunluğun bütün bunları değerlendirmesi , takibi, hızlı bir şekilde zamanında uygulamaya alabilmesi pek olası değildir. Bu nedenle yardımcı olması, yol göstermesi, uyarması vb. konular için tarım kuruluşları, uzmanlar, teknik elemanlar, danışmanlar vardır. Üreticilerimizin önemli bir kısmı resmi tarım kuruluşlarına bir zorunluluk olmadıkça gitme konusunda çekingen , isteksiz davranmaktadır. Büyük çoğunluk bir çiftçi kuruluşu olan Ziraat Odalarını kendilerine daha yakın hissetmekte ve bu kuruluşların kendileriyle yakından ilgilenmesini talep etmektedirler. Üreticiler ihtiyaç duydukları teknik bilgileri, yeni gelişmeleri, sorunlarının çözümü için tavsiyeleri, yöntemleri buradan öğrenmeyi tercih etmektedirler. Ziraat odalarında görevlendirilmiş olan tarım danışmanları bu konuda çok faydalı olmaya başlamışlardır. Teknik elemanlardan oluşan tarım danışmanları , danışmanlık yaptıkları çiftçilere sadece kendi bilgi ve deneyimleri ile hizmet etmekle kalmamaktadır. Bunlar her konunun uzmanı olan kişiler ve tarım kuruluşları ile de irtibat halinde çalışmakta ve bir üreticinin kendi başına halletmekte çok güçlük çekebileceği, uzun zaman harcaması gerekebilen konuların çözümünü kolaylaştırmakta, hizmeti üreticinin bulunduğu yere götürmekte, köyde , arazide onun destekçisi olmakta, sürümden -hasada , depolamaya kadar her aşamada onun en iyi sonucu alması için uğraşmaktadır. Bu danışmanlar aynı zamanda diğer tarım kuruluşlarına alandan bilgi sağlayacak, destek verecek birer göz- kulak olarak da büyük bir fayda sağlama potansiyelidir. Eskişehir üreticileri bu konuda oldukça şanslıdır. Tepebaşı Ziraat Odası 'nın çalışkan tarım danışmanları gittikçe daha etkin ve buna bağlı olarak daha faydalı olmaya başlamışlardır. Odunpazarı Ziraat Odası'da bu yıl aktif hale getireceği tarım danışmanlığı sistemi ile kendi bölgesine hizmet sunacak ve önemli faydalar sağlayacaktır. Üreticilerimiz tarım danışmanlarından bundan sonra çok daha fazla fayda göreceklerini bilmeli ve her birisi bir tarım danışmanı istemelidir. Elde edeceği faydalar yanında ödemesi gereken katkı zere kadar kalacaktır. Yanlış seçilmiş çeşit, gübre, ilaç, miktar, yanlış uygulama, yanlış zamanlama, yanlış toprak işleme nedeniyle boşu boşuna kaybedilen paralar hesaplandığında , bunları önleyebilecek bir tarım danışmanının ne kadar büyük fayda sağlayacağı kolayca anlaşılabilir. Geçen hafta karşılaştığım bir çiftçiyle sohbet ederken tahıl ekilişinde bu sene karşılaştığı ve zarar gördüğü bir sorundan bahsedince çaresi vardı şunu yapsaydın büyük ölçüde engellerdin, kimseye sormadın mı dediğimde, soramadım elimde pancara iyi gelen bir şey vardı onu kullandım ama hiç faydasını görmedim dedi. Ektiği çeşit ve yaptığı uygulamaların sonucu alabileceğini tahmin ettiğim verimden yaklaşık 150-200 kg/da daha azını almıştı ve ektiği 150 dekar alandan kaybı 25-30 ton kadardı. Bunun parasal karşılığı bu gün için yaklaşık 19-24 bin lira tutmaktadır. Bu üretici bir tarım kuruluşuna, bir konu uzmanına sorsaydı bu kaybın en az %75-80 ini yani 12 000 ila 20 000 lirasını kurtaracaktı. Bir tarım danışmanı bu konuyu kolayca halledebilecekti.
