Hani günlük konuşmalarda kullanılan değer yüklü kavramlar vardır;
Güven, sevgi, saygı, tevazu, dindar, demokrat, empati gibi;
'Erdem' gibi…
Kavramın anlamı kadar, kullanan kişi de önemlidir. Çünkü hak etmeyen dile düşerse anlamı raydan çıkar.
Yerli yersiz kullanılınca da 'yalama' olur.
Dil gülistanının bu güzel çiçekleri renk değiştirir, kokuşur.
'Söylenen tamam da, ya söyleyen..!'

***

Seçim meydanlarında sık sık 'erdem' kavramının, birileri tarafından dile getirilmesi ilginç geldi bana.
Kullanım amacını söyleyene bırakıp; erdem üzerine biraz güzelleme yapmak istedim.
Sözlük anlamıyla 'erdem';
'Ahlakın övdüğü, iyilikçilik, alçakgönüllülük, yiğitlik, doğruluk gibi niteliklerin genel adı.'

***

Öncelikle,
'Erdem ahlaki bir zemin gerektirir.'
Yandaş atamalar, ihaleler, rant paylaşımı, dış ve iç ilişkilerdeki zikzak tavır ne kadar ahlaki bir zemine oturur? Okurların izanına bırakıyorum.
'Lafazanlığın ve gösteriş düşkünlüğünün, ahlakla bir arada bulunması nadirdir.'

***

'Erdem iyilikçiliktir.'
Kişiye özel ihaleler, liyakatsiz koltuk dağıtımı, kişisel ranta endekslenmiş gelişme gibi uygulamalar; sadece sermaye sınıfına ve inşaat şirketlerine ihsan edilen iyilik, erdem sayılmaz. Zaten her satır başında insanları ötekileştiren, ayrıştıran dilden kime, ne kadar iyilik beklenir ki!
Erdem; işçi, memur, esnaf, çiftçi, emekli, eğitimci, bilim insanı, yazar, yorumcu, öğrenci, işsiz, velhasıl tüm vatandaşlar için iyilik düşünmektir.
'İyilik insanları birbirine bağlayan altın zincirdir.'

***

'Erdem alçakgönüllülüktür.'
Sağa sola 'eyyy' diye hiddetlenmekle; muhalifi 'tezek, münafık, çöplük, terörist' diye yaftalamakla; 'sandığa gömün' diye provoke etmekle; 'ananı da al git' diye aşağılamakla alçakgönüllü olunmaz.
Toplumun tümünü kucaklamayı, herkese eşit davranmayı, eleştirilere önem vermeyi gerektirir.
'Alçakgönüllülük sadece sözlerde değil, davranışlarda da anlam bulur.'

***

'Erdem yiğitliktir.'
Yiğitlik, kimseyi kimseye karşı kışkırtmamaktır. Kendini eleştireni polis/savcı gücüyle susturmak, basın gücüyle karalamak, yargı kararı olmadan suçlamak, rakiplerini 'Bizans kalıntısı' diye düşmanlaştırmak, erdem olamaz.
Yiğitlik, efelenmek değildir. Devletin tüm imkanlarını kullanarak, yandaşlaşan ekranları rakiplerine yasaklayarak değil; eşit şartlarda seçim yarışına girmektir.
Yiğit insan açık sözlüdür. Sözlerinde ve davranışlarında zikzaklar çizmez.
'Yiğitlik, yüreğin ve ruhun sağlamlığındadır.'

***

'Erdem doğruluktur.'
Doğru insanın gizli ajandası yoktur; toplumu kandırmaz, yalan söylemez.
Ekonomi, hukuk ve özgürlükler konusunda evrensel davranır. Kendisine yönelen eleştiriyi, 'namert, şerefsiz' nidalarıyla perdelemez. İşin doğrusunu anlatır.
'Gerçek başarıların, en gerçek yolu doğruluktur.'

***

İnsanlığa mal olmuş 'erdem' kavramının anlamından uzaklaştırılarak bu kadar sık kullanılmasının nedeni, Nietzche'nin sözünde saklı galiba:
'Bir erdeme özel değer vermeniz, kendinizde bulunmadığını fark etmekle başlar.'