Eskişehir'in birkaç yüz yıllık makus talihi, onun kurulmasıyla değişmeye başladı…
İstanbul'dan Medine'ye gidecek Hicaz demiryolu hattı Almanlar tarafından yapılmaya başlandı…
1870 yılında başladı, 1888 yılında tamamlandı…
Toplam uzunluğu 1279 kilometreydi…
Batı demiryolu hattıyla önce İstanbul'a, oradan da Ortadoğu'ya kadar uzanıyordu…
Belirlenen demiryolu hattı Eskişehir'den geçiyordu…
Şehrin dışına istasyon binası yapıldı…
Ardından,
Uzun hattı kullanacak trenlerin arızalanmaları ihtimaline karşı Eskişehir'de bir bakım atölyesi (Cer Atölyesi) kuruluyor…
Hemen istasyon binasının yanına…
İlk yapıldığında birkaç küçük hangardan oluşan Cer atölyesi, Cumhuriyet'le birlikte hızla büyüdü…
Eskişehir zamanla demiryolu hatlarının kalbi noktasına gelirken,
TÜLOMSAŞ ilk yerli lokomotifi yaptı…
İlk yerli otomobili yaptı…
Hava ikmal, şeker fabrikaları ile birlikte Eskişehirlilerin en önemli iş ve aş merkezlerinden biri oldu…
Bugün bakın Eskişehir'e; ailesinde bu üç fabrikadan birinde çalışmamış insan yoktur…
Ya baba, ya dede, ya ata…
İlla ki vardır…
***
Turgut Özal'la birlikte başlayan özelleştirme furyasında yarı özerk hale getirildi…
Hala da o konumunu koruyor…
Ancak Türkiye'nin kendi bağımsız sanayisini kurmasını istemeyen ülkeler, iktidarlar kanalıyla sürekli frenlediler TÜLOMSAŞ'ı…
Ve TÜLOMSAŞ,
Öyle bir zaman geldi ki, adeta durdu…
Daha doğrusu durduruldu, uyutuldu…
Eskişehir'in sanayi alanındaki ilk çekirdek kuruluşu, bir türlü gerçek kapasitesini ortaya koyamadı, gerekli ivmeyi bir türlü kazanamadı…
Raylı sistemler konusunda bir türlü kendi teknolojisini yaratamadı…
TÜLOMSAŞ'ın kapasitesinin çok altında bir verimlilikle çalıştırılmasını her zaman eleştirmiş bir Eskişehirli olarak, bunu ne fabrika çalışanlarının ne de yöneticilerinin yüzünden olmadığını çok iyi biliyorum…
Zira zaman çıkan eleştiri yazıları nedeniyle geçmişte TÜLOMSAŞ çalışanlarının toplu gösterileri bile olmuştu…
Niyet kimseyi suçlamak değil, niyet bir gerçeği çıplaklığıyla ortaya koyabilmek…
***
Eskişehir Sanayi Odası,
Son dönemde gündeme gelen Yerli Hızlı Tren Üretme Projesinde merkez üssün TÜLOMSAŞ olması için yoğun bir çaba içinde…
Yüksek hızlı trenin Türkiye'de üretilebilmesi bu ülkede yaşayan herkesin rüyası;
Eskişehir'de yapılması ise biz Eskişehirlilerin rüyası…
Umuyor ve diliyorum ki,
Önce Türkiye,
Sonra da Eskişehir bu hedefe ulaşır…