Tarihimizin en hüzünlü yenilgilerinden biri olan 'Sarıkamış Harekatı'nın üzerinden tam 106 yıl geçti.

Dünya sömürge pazarını paylaşma peşinde olanların başlattığı 1.Dünya Savaşı'nda Almanların yanında yer almıştık. Doğu (Kafkas) cephesinde Ruslarla savaşıyorduk. Müttefiklerimizin derdi; Rusların Alman cephesine daha az kuvvet göndermesini sağlamaktı. Bizi her cephede 'canlı kalkan' gibi kullanan Almanlara rağmen, elbette bizim de planlarımız vardı. Ama 'hayaller' gerçek planların çok üstündeydi..

'SARAYIN DAMATLARI!...'
Kars, Ardahan ve Sarıkamış '93 Harbi' diye bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların eline geçmişti.
Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili Enver Paşa'nın hedefi elbette sadece Sarıkamış gibi küçük bir kasaba değildi. Asıl hedefi, hızlı bir hücum ile Rusları önüne katıp Kafkasya ve Bakü'yü ele geçirmek, Afganistan içlerine kadar uzanıp bölgedeki Türkleri de hareketlendirip 'Türk Birliği'ni' kurmaktı.
Deneyimli bazı komutanların karşı çıkmasına rağmen; 'Damad-ı Şehriyari' Enver Paşa'yı bu harekata yönlendirenlerin başında, onun gibi 'sarayın damadı' olan bir başka asker, Albay Hafız Hakkı Bey vardı.
Güney cephesinden takviye getirilen askerlerin çoğunun üzerinde yazlık giysiler bulunuyordu. Ordunun ihtiyaçları İstanbul'dan gemilerle Trabzon'a getiriliyor oradan Erzurum'a ulaştırılmaya çalışılıyordu. Ancak Rus donanması malzeme getiren Türk gemilerini batırdı. Bu durum işleri daha da zorlaştırdı.


'BEYAZ ÖLÜM PUSUDAYDI...'

Bölgede korkunç bir kış hüküm sürüyordu. Asker çok zor doğa koşullarının yanı sıra tifo, tifüs gibi hastalıklardan kırılıyordu.
22 Aralık 1914'te Mehmetçikler Sarıkamış'ı almak için dondurucu soğukta, yoğun kar ve tipi altında Allahuekber Dağları'na hücuma başladı.

Tam iki hafta boyunca o dağlar, yürüyerek aşılmaya çalışıldı.
On binlerce askerimiz savaşamadan soğuktan donarak sonsuz bir uykuya daldı.
3 Ocak'ta artık her şeyin bittiğini anlayan Enver Paşa Erzurum'a döndü.
Sarıkamış Harekatı acı ve hüzünle noktalandı.

Bu felaket sonucunda Erzurum, Erzincan, Bitlis, Muş, Van Rusların eline geçti.
Mehmetçikleri kışın kar altında saklayan Allahuekber Dağları bahar gelince onları adeta geri verdi…

'HALKIN HABERİ OLMADI...'

Ordu komutanı Hafız Hakkı Paşa, harekatın sonlarına doğru askerleri ile aynı kaderi paylaştı ve tifüse yakalanarak Erzurum'da vefat etti.
Enver Paşa 'Sarıkamış Harekatı' başta olmak üzere birçok yönden eleştirildi, suçlandı. Ancak vatanseverliği, idealistliği hiç tartışılmadı. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkınca yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. Daha sonra, Orta Asya Türklerinin bağımsızlığı için çabalarken 4 Ağustos 1922'de Tacikistan'da Ruslarla girdiği çatışmada hayatını kaybetti.

Halkın, Sarıkamış'ta neler yaşandığından çok uzun süre haberi olmadı. Çünkü, gazetelere sıkı bir sansür uygulanmış ve Sarıkamış Harekatı ile ilgili tek bir satır haber yayınlanamamıştı.

BÖYLE DE BİR MİLLETİZ…
Sarıkamış'taki başarısızlıktan iki ay gibi kısa bir süre sonra,18 Mart 1915'te İtilaf Devletleri donanması Çanakkale Boğazı'nda durduruldu, Gelibolu Yarımadası saldırganlara dünyadaki cehennemi yaşattı.

Çanakkale Savaşı'nın ardından tüm Anadolu'nun dilinde artık; 'özgürlük ve bağımsızlığı karakter olarak benimseyen ama hedeflerinde 'aşırı hayalciliğe' yer vermeyen yeni bir umudun adı vardı;

'Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Paşa…'

Vatanları için dağlarda donan, çöllerde yanan ana kuzusu şehitlerimizi saygı ve rahmetle anıyorum. Onlara çok şey borçluyuz…