Doğal yaşamda 'dün- bugün- yarın zincirinin' çok önemli olduğu bilinen bir gerçekliktir. Bu altın zincirin toplumsal yaşam açısından da çok önemli olduğu yadsınamaz.
Toplumsal yaşam zincirinin 'dün' bölümünü inceleyen 'tarih bilimi' ise 'Geçmişte yaşanan olayların yer, zaman ve doğa/ insan unsuru kaynaklarını göstererek neden- sonuç ilişkilerini inceleyen bir bilim dalıdır…'
Bugünkü yazımıza başlarken öncelikle bir özsözün altını çizmemiz gerekiyor: 'Tarih tekerrür etmez; ama ders verir, yol gösterir…'
1919 YILI TÜRKİYE TARİHSEL DİZİNİNDEN KESİTLER
Öncelikle konumuzun tarihsel dizinine göz atmamız gerekiyor. 1918 yılının iki önemli olayını anımsattıktan sonra, Türkiye tarihinin 1919 yılındaki önemli olayları şöyle özetlenebilir:
* 30 Ekim 1918: Mondros Ateşkes Antlaşması.
* 13 Kasım 1918: İstanbul'un işgalinin fiilen başlaması. Mustafa Kemal'in 'Geldikleri gibi giderler…' saptaması.
* 18 Ocak 1919: Paris Barış Konferansının başlaması.
* 15 Mayıs 1919: İzmir'in Yunanlılar tarafından işgali. (İtilaf Devletlerinin desteğiyle)
* 16- 19 Mayıs 1919: Mustafa Kemal'in Samsun yolculuğu. (Kurtuluş Savaşı sürecinin başlaması)
* 28 Mayıs 1919: Mustafa Kemal'inHavza Genelgesi.
* 8 Haziran 1919: Mustafa Kemal'in İstanbul'a geri çağrılması.
* 22 Haziran 1919: Amasya Genelgesi.
* 8 Temmuz 1919: Mustafa Kemal'in müfettişlik görevinden ve askerlikten istifa etmesi.
* 23 Temmuz- 7 Ağustos 1919: Erzurum Kongresi.
* 4- 11 Eylül 1919: Sivas Kongresi.
* 27 Aralık 1919:Mustafa Kemal'in ve Temsil Heyeti'nin Ankara'ya gelişleri.
Yukarıdaki tarihsel dizinde yer alan olayların da gösterdiği gibi, Türkiye tarihinin 1919 yılı olayları şöyle özetlenebilir:
1. Birinci Dünya Savaşı'nın galipleri sayılan İtilafDevletleri (İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya, Yunanistan vd.) tarafından 'Türkiye işgal edilmektedir, paylaşılmaktadır…'
2. Anadolu'da ve Trakya'da işgallere karşı halk direnişleri başlamıştır. 'Müdafa-i Hukuk Cemiyeti' adı altında kurulan örgütler öncülüğünde sürdürülen direnişler, 'Çoban Ateşleri' gibi yurdun dört bucağında parıldamaktadır.
3. Mustafa Kemal önderliğinde yayımlanan genelgeler ve gerçekleştirilen kongrelerle;Kurtuluş sürecinin ilkelerinin, amaçlarının, hedeflerinin ve yönteminin ana çerçevesi çizilmektedir.
4. Ulusal güçlerin birliğinin sağlanması çalışmaları azim ve kararlılıkla sürdürülmektedir.
Özetle, Türkiye'nin 1919 yılı İstanbul'dan başlayan, Samsun, Havza, Amasya, Erzurum, Sivas hattını dolaşarak; 'Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır…' bilinciyle Ankara'ya ulaşan bir 'Bağımsızlık ve demokrasi yürüyüşünün' başlangıç özetidir.
1919 YILI BELGELERİNDEN GÜNÜMÜZE BAKIŞ
Bu bağlamda,1919 yılının temel sorunlarını ve çözüm yollarını kapsayan ve birbirini tamamlayan bir dizge oluşturan;'Havza Genelgesi,Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi' belgelerinde, bugün bizlere yol gösteren önemli saptamalar var.
Tarihimize altın harflerle yazılan bu belgelerdeki değerlendirmeleri günümüz Türkiye'sineyansıtarak oluşturmaya çalıştığım bir projeksiyonu (izdüşümü) sizlerle paylaşmak istiyorum:
  • 'Ülkemizin bütünlüğü ve halkımızın bağımsızlığı tehlikededir.'(Havza ve Amasya Genelgeleri)
  • 'Ulusal sınırlar içinde ülkemiz bir bütündür, parçalanamaz.' (Erzurum ve Sivas Kongre kararları)
  • 'hükûmeti aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok olmuş gösteriyor.(Amasya Gen., Erzurum ve Sivas Kongresi)
  • 'Ulusal demokratik güçleri etkin ve ulusal iradeyi egemen kılmak esastır. (Erzurum ve Sivas Kongreleri)
  • 'Manda ve himaye kabul edilemez…' 'Tam bağımsız ve demokratik Türkiye esastır.'(Erzurum ve Sivas Kongreleri'
  • 'Ulusal Meclis derhal oluşturulmalı ve toplanmalıdır.' (Amasya Gen, Erzurum veSivas Kongreleri.)
  • 'Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.' (1919 yılındaki tüm belgelerin ve eylemlerin ortak ilkesi)
SONUÇ OLARAK
Günümüz Türkiye'sinin 'Bağımsızlık ve Demokrasi Yürüyüşü' de – tarihten ders alarak – 'O yüzey Türkiye'dir…' bilinciyle ve 'birlikte' sürdürülmelidir.
Bu bağlamda, 21 Mayıs 2022 Perşembe günü, CHP'ninİstanbul Maltepe'de yaptığı 'Milletin Sesi'mitinginden sonra yola çıkan 'umut ve kararlılık yürüyüşü'; Anadolu'ya ve Trakya'ya dalga dalga yayıldıktan sonra, ilk seçimde Ankara'da buluşarak'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem' oluşturulmalıdır.
Toplumsal ortak sorunların ve önermelerin öne çıktığı böylesi tarihsel süreçler; bireylere ve özgün özellikleri olan kümelere tarihsel sorumluluk yükler. O sorumluluk, 'Kayıtsız koşulsuz olarak 'birlik' içinde kalabilmektir…'
Maltepe mitinginde Kemal Kılıçdaroğlu'nun vurguladığı ve yüzbinlerin desteklediği gibi: 'Ülke elden gidiyor. Birlikte olmak, birlikte çalışmak zorundayız…'
Sağlıkla, sevgiyle, dostlukla, birlikte…