1 Eylül 2021...
Dolar kuru 8 lira, 322 krş...
Euro ise 9 lira, 824 krş...
20 Aralık 2021...
Dolar kuru 17 lira 52 krş...
Euro ise 19 lira 75 krş...
Aradaki zaman farkı, 3 ay 20 gün...
Diğer bir deyişle, 110 gün civarı...
Her iki döviz kurundaki artış da yüzde 100'ün üzerinde...
Bu zaman dilimi içinde Merkez Bankası 10 milyar doların üzerinde döviz sürdü piyasaya...
Ama nafile...
İşe yaramadı...
Merkez Bankası dolar sürdükçe insanların iştahı daha bir kabardı...
Dolar biraz olsun fren yapıp, yavaşlayınca millet yeniden hücum etti...
biliyorlardı ki,
Yine yükselecek, yine yükselecek...
***
Öyle inceden inceye hesap yapacak dolarımız falan yok...
Dolarla falan maaş da almıyoruz...
O zaman 'bana ne'mi demek lazım acaba?
Bir ara bir ekonomi danışmanı gibi yazıp çizen bir gazeteci vardı...
'Dolar 4 lira olsun, yüzüme t....rün' diyordu...
Merak ediyorum, şu an ne düşünüyor acaba?
***
Tamam toplumun çok büyük kesimi gibi dolarımız yok, dolarla maaş da almıyoruz...
Ama ekmek yememiz lazım...
Yemek yapmak için yağ,
Pilav yapmak için pirince ihtiyacımız var...
Hijyen için temizlik maddelerine,
Kışın üşümemek için doğal gaz kullanmaya,
Aydınlanmak için elektriğe,
Ulaşım için akaryakıt ya da elektrik kullanan bir toplu taşım aracına ihtiyacımız var...
***
Doğrusunu söylemek gerekirse,
Asgari ücret açıklandığında, herkesimin beklentisinin üzerinde bir artış yapılmıştı...
Tarih 16 Aralık idi...
16 Aralık kuruna göre, 274 dolara denk gelen 4 bin 253 liralık asgari ücret,
20 Aralık itibariyle 240,418 dolara denk geliyor...
Yani 5 günde 34 dolar buharlaşıp yok oldu...
Kaldı ki,
Açıklanan bu asgari ücret,
Çalışanın cebine Şubat ayından itibaren girmeye başlayacak...
Yaklaşık bir buçuk ay sonra...
Şubat başına kadar beklenti, doların 20 TL'nin üzerine çıkması...
Öyle olursa,
Asgari ücret daha kimsenin eline geçmeden 274 dolardan 212 dolar seviyelerine inecek...
***
İşin bir başka tarafı var ki,
Orasını da es geçmemek lazım...
2001 yılında asgari ücret yalnızca 83 dolara tekamül ediyordu...
Yalnızca 83 dolar...
Bu iktidar döneminde asgari ücretin dolar karşısında en güçlü olduğu yıl 2016...
Asgari ücret 430 dolara denk geliyor idi...
***
Peki öyleyse ne değişti?
Dünya savaşı falan çıkmadığına göre...
2016'da asgari ücretin karşılığı 430 dolar iken, bugün neden 270 dolar civarında?
Ekonomist falan değilim...
Çok, hatta hiç anlamam da...
Ama çıplak bir gerçek var karşımızda...
Dövizdeki anormal artışla birlikte hayat pahalılığının dayanılmaz hale geldiği...
***
Bunun bir sürü farklı parametresi olduğuna eminim...
Tutup bir ekonomiste sorsanız, bu gerekçeleri tek tek anlatır...
Ancak önemli olan,
O gerekçelerin neden ortaya çıktığı?
Ne yanlış yapıldı ya da ne yapılmak isteniyor da, böyle bir durumla karşı karşıya kalıyor bu millet?
Diyelim ki,
Merkez Bankası'ndaki rezerv şu ya da bu şekilde bitti...
Bütün kaynaklar,
Yollara köprülere havaalanlarına harcandı...
Diğer deyişle, müteahhitlere, inşaat firmalarına...
Peki onlar ne yaptı bu dövizleri?
Uçaklara doldurup yurt dışına mı kaçırdılar?
Yoksa sobaya atıp atıp yaktılar mı?
Diyeceksiniz ki,
Onlar da girdikleri ihalelerdeki projeler için harcadılar...
Demir aldılar, çimento aldılar, işçilik harcaması yaptılar falan falan...
Dolayısıyla da önemli miktarı yurt dışına gitti...
***
ABD,
Örneğin 100 dolarlık banknotu, 15-20 sent'e mal ediyor...
O 15-20 sent de kağıt, işçilik, elektrik parası filan...
Ama adamların 20 sent'e mal edip 100 dolara sattığı o banknotlar bizim hayatımızı felç edebiliyor...
Aklımda deli deli sorular...
Sanırım bu gidişle, hepimiz birer dolar uzmanı, birer ekonomist olacağız...
Olacağız belki ama,
Korkarım,
Aç biilaç gezen uzmanlar, ekonomistler olacağız...
Bilenler benim gibi bilmeyenler bir zahmet anlatıversinler...
Neden?
Neden?
Neden?