Sevgili öğretmenim, artık yeter. Eğitim sistemi, eğitim modeli, eğitim programları ve sorunları üzerine konuşma zamanın geldi. Geleceğe umutla bakacaksın, en önemlisi de artık mutlu olacaksın.
Gecen haftaki yazımda, bazı temel becerilere ve bilince sahip olman gerekiyor diye yazmıştım. Bu temel becerilerden birinin de eleştirel düşünme becerisi olduğunu söylemiştim.
Toplum olarak düşünme becerilerimizi kaybettik. Bu beceriyi bizim adımıza başkalarının yapmasını bekledik, başkalarına havale ettik. Ama ne yazık ki havale ettiğimiz kişilerin de düşünme becerilerinin yok edildiğinin farkına varamadık.
Sevgili öğretmenim, şimdi düşünme, öncelikle eleştirel düşünme becerilerini edinme ve kullanma zamanı. Çünkü, çocuklarımızın, gençlerimizin ve toplumun düşünme becerilerine sahip olabilmesi için önce siz değerli öğretmenlerin bu becerilere sahip olması gerekiyor.
Doğası gereği bütün insanlar düşünür, dolayısıyla biz öğretmenler de düşünüyoruz diyebilirsiniz. Ama görüyoruz ki bu doğal ortam yok edildi ve düşünme becerilerimiz elimizden alındı. Bu serüven yıllarca bilinçli olarak yürütüldü. Şimdi bunun ayrıntısına girmeyeceğim.
Öğretmenin kalitesi, düşünme kalitesine bağlıdır. Öyleyse öğretmenlik kalitemizi arttırmak için düşünme kalitemizi arttıracağız, ona sistematik bir şekilde yatırım yapacağız ve eleştirel düşünme becerisini kişiliğimizin bir parçası haline getireceğiz.
Eleştirel düşünme; bilgileri, kavramları incelemek, karşılaştırmak, muhakeme etmek ve aralarında ilişkiler kurarak yeni düşünceler ve bilgiler üretebilmektir. Eleştirel düşünme sonucu, öncelikle zihinsel bir ürün ortaya çıkar, peşinden yaratıcılık, yenilikçilik, özgünlük, buluş ve icatlar gelir.
Eleştirel düşünme; aklın, zihnin, kalbin, duygu ve sezgilerin devreye sokulmasıdır. Akıl ve duygu dengesi ile bir yargıya ulaşmaktır. Eleştirel düşünme ile her türlü bilgi, önyargı ve varsayımlar test edilir, farklı yönleri ve sonuçları tartışılır, değerlendirilir.
Eleştirel düşünme becerisi, öğretmenlerin kendilerini ve başkalarını tanıyabilme, anlayabilme ve sorgulayabilme için gerekli olan temel becerilerden biridir.
Sevgili öğretmenim,
Eleştirel düşünme becerisine sahip olduğun zaman olay ve olguları kuşku temelli sorgulayıcı bir yaklaşımla yorumlayacaksın. Neden – sonuç ilişkisini açık ve net olur görebileceksin. Ne zaman sonuca ne zaman nedene odaklanacağını bileceksin. Sonuçları ortaya çıkaran nedenlerin farkında varacak, sonucu değiştirmek istiyorsan nedenleri değiştirmen gerektiğinin bilincinde olacaksın.
Yine geçen haftaki yazımda 'ülkemizin her zamankinden daha çok özgür düşünen, düşünce üretebilen, düşüncelerini özgürce paylaşabilen 'fikri hür' insana ihtiyacı var' demiştim. İşte bu niteliklere sahip insanlar yetiştirebilmek için öncelikle öğretmenlerimizin en başta eleştirel düşünme becerisine sahip olması gerekiyor.
Eleştirel düşünme becerisi ile öğretmenlerimiz;
- Gerekli, yeterli ve doğru bilgiyi topladıktan sonra bir yargıda bulunacak,
- Kullandığı, ürettiği ve paylaştığı bilginin doğruluğunu, güvenilir ve tutarlılığını test edecek.
- Düşüncelerini bir kanıta ve referansa dayandıracak,
- Alternatif düşünceler geliştirebilecek,
- Düşüncelerinin yanlışlığının farkına vardığında düzeltecek,
- Yaratıcı, yenilikçi ve özgün düşünceler üreterek paylaşabilecek.
