GERİDE KALIYORUZ
Koronavirüsün her kesimi etkilediğini fakat diş hekimlerinin bir hastayı 2 metrelik bir mesafeden muayene edemeyeceği için daha çok risk altında olduklarını belirten Diş Hekimleri Odası Başkanı Arkan, 'Korona virüsün bulaştığı neredeyse tek etken vücut atıkları, tükürüğümüz, nefesimiz. Biz de sizi tedavi ederken 15 santimden ediyoruz, sosyal mesafe derken 2 metre diyoruz ama 2 metreden tedavi edemem, 15'den 16 santime çıkarabilirim daha fazla değil. Dolayısıyla çok büyük bir risk altındayız, bu risk altında çalışırken sizi ihmal de edemeyiz sonuçta sağlık ihtiyacınız var. Hiçbir zaman için ben kendimi korumaya alayım sizi tedavi etmeyeyim deme şansımız yok çünkü toplumsal sorumluluğumuz var. O yüzden birtakım hizmetlerimizi aksatmadan ama seçerek keyfi olarak değil acil olanları seçerek tedavi etmek istiyoruz. Koronavirüs bize 300 muayenehane ve 300 resmi çalışanı olarak bölgemizde, kapalı muayenehaneler, tedirgin diş hekimleri ve tedirgin bir halk olarak geri döndü. Bu dönemde diş hekimleri gerçekten risk altında ve en ön saflarda her türlü tedaviyi vermeye hazırken yeterli donanımımız olmadığından biraz geride kalıyoruz. Devlet dairelerinde ve resmi kurumlarda da diş hekimlerimiz yavaş yavaş sahaya sürülmeye başlandı, yavaş yavaş onlardan da görev istenmeye başlandı ve bu şekilde de devam edeceğiz' dedi.
GÜVENMEK İSTİYORUZ
Diş hekimleri olarak aldıkları önlemlerden bahseden Arkan, 'Koronavirüs ilk ortaya çıkıp yayılmaya başladığı andan itibaren, Türk Diş Hekimleri Birliği bir bilim kurulu oluşturdu kendi bünyesinde ve tamamen bu virüse karşı muayenehane, kişisel ve klinik bazlarında neler yapabilirizi tartışmaya, görüşmeye ve bunu da tüm meslektaşlarımıza yaymak için çalışmalar yapmaya başladı. Genelge hazırlandı, muayenehane dezenfeksiyonundan maske ve ekipman kullanmaya kadar, yapabileceğimiz tedaviler ve yapmamamız gereken tedavilere varıncaya kadar iyice kategorize edildi. Diş hekimlerine yayıldı ve diş hekimleri bu yönetmelikleri dahilinde zaten var olan disiplinlerini daha da arttırarak ve dikkatli olacak bir şekilde devam ettiriyorlar. Tabipler Odası, Veteriner Hekimleri Odası, Eczacılar Odası ve biz zaman zaman bir araya gelerek, bilgi paylaşarak birbirimize yardımcı olmaya çalışıyoruz. Tüm konulara hakimiz, tüm ihtiyaçları biliyoruz, keşke bizden daha fazla yararlanılsa özellikle meslek odaları bu konularsa çok donanımlılar, bunları daha fazla anlatabilsek… Pandemi Bilim Kurulu'muz var Ankara'da, şimdiye kadar içinde diş hekimi görev almıyordu. Nihayet baskılarımız ve ihtiyaç görüldüğü için meslektaşımız Prof. Dr. Figen Çizmeci, Koronavirüs Bilim Kurulu Üyeliğine atandı. Biz kurullara güvenmek istiyoruz, bölgesel bazda kalıp kurullara güvenmek istiyoruz. İl valimize güvenmek istiyoruz, sağlık müdürümüze, bize verilen verilere güvenmek istiyoruz ama şu anki durumda maalesef her konuda olduğu gibi merkeziyetçilik yapılıyor' ifadelerini kullandı.
SORUNLAR FARKLI
Koronavirüsle ilgili bilgileri merkezden aldığını belirten Arkan, 'Karşımda hastane var hastane binasında ne olduğunu bana valim söylemiyor, il müdürüm söylemiyor. Bekliyorum gece haberlerde Eskişehir'de ne oldu acaba diye onların vereceği haberleri bekliyorum. Bunları buradaki kurullardan duysak çok daha iyi olacak, güvenilir olacak çünkü il bazında da birçok sorunumuz var. Her ilin sorunu farklıdır, biz Diş Hekimleri Odası olarak basın bildirisi yayınladığımız zaman ana fikrini merkez odamız oluşturur ama bölgesel bazda kişisel sorunlarımızı ekleyerek onu kullanırız çünkü her bölgenin sorunları farklı. Bunu yapamıyoruz, içeriden bilgi alamıyoruz, bölgesel bilgi alamıyoruz. Merkezi bilgi o da sağlıklı değil. Eskişehir İl Pandemi Kurulu'nda yokuz, niye yokuz? Sağlık meslek odalarından kimseyi almamışlar. Ne oluyor niye böyle diye sorduk, bize verilen cevap artık ne kadar ciddiye alırsınız, daha önce oluşturulan pandemi kurulunun görevine devam ettiği söylendi. Tabipler en ön safta önlerindeki hastayla ilgileniyorlar, eczacı arkadaşlarımız ilaçlarını veriyor, aşı geliştirmeye çalışıyor, veteriner arkadaşlarımız hayvanlara hakimler. Diş hekimleri direkt hastayla bire bir en yakından belki hekimlerden bile yakın olarak tedavilerimizi yapmaya çalışıyoruz. Dediğim gibi her konuda hazırlıklı ve donanımlıyız, ne ihtiyacımız var meslektaşlarımızın daha iyi hizmet sunmak için daha rahat iyileştirmek için nelere ihtiyacı var çok iyi biliyoruz ama bizi almıyorsunuz. Tamam almayın ama bari danışın. Arada bir deyin ki gelin bu konuda ne yapabiliriz, neler koyabiliriz, ne isteğiniz var sorun, danışın' diye kaydetti.
SİPARİŞLER İPTAL EDİLDİ
Koronavirüs sürecinde devletten beklentilerini sıralayan Arkan, 'Öncelikle meslektaşlarım bir tedavi verirken kişisel korunma malzemelerini bulamıyorlar, N95 dediğimiz maske piyasada yok. 1 ay önce aldığım cerrahi maske 10 katı fiyata çıkmış durumda. Satışlar yasaklandı ama satışlar yasaklanınca da hiçbir şekilde bulamıyoruz. Bir de maliye bakanımıza haber gönderelim, USAŞ diye bir kurumumuz var bizim Ulusal Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi, bu Türkiye'deki sağlık materyallerini daha çok resmi kurumlarına ulaştırmakla görevli bir şirket kar amacı gütmüyor. Ama kliniklere, bizim gibi diş hekimi muayenehanelerine değil. Malzeme bulamayınca bunlara başvurup bize de malzeme verin diye konuştuk ve nihayet aklıselim biri bizi sistemin içine dahil etti. Meslektaşlarım bu sisteme girerek talepler oluşturdu. Çok güzel rahatladık, kotayla da olsa kısıtlı sayıyla da olsa bu malzemeleri hem bulabileceğiz hem ucuz olarak alabileceğiz dedik. Gelen bir yazıyla USAŞ'tan talep ettiğimiz malzemelerin iptal olduğunu ve bize vermeyeceğini öğrendik. Ödemeyi de yaptık çünkü sistem böyle ödemeyi yaptıktan sonra talebiniz kabul ediliyor' ifadelerini kullandı.
BİZE KALMADI
USAŞ'a verdikleri siparişlerin iptal edilmesiyle ilgili herhangi bir gerekçe de bildirilmediğini kaydeden Arkan, 'Bu da bizi çok şaşırttı, elimizde belgeler var, yazışmalar var, ödemeler var ama hiçbir şekilde bize haber verilmeden iptal edildi. Bu sabah bir miktarı çözüldü, Etimesgut Havaalanı'ndan İngiltere'ye C133 nakliye uçağımızla bir uçak dolusu malzeme gönderildi. Dün de daha sonra aldığım bir haber yine oda başkanımdan, yine aynı şekilde İsrail'e gönderildi. Bu malzemeler eminim bize söz verilen, bizden talep toplanılan malzemeler. USAŞ'tan bunlar alındı, gönderildi ve bize kalmadı. Bir sağlıkçı olarak herkes sağlıklı olsun, herkes yararlansın istiyoruz ama lütfen önce biz, önce siz. Önce ben kendimi koruyup size hizmet vereyim. Türk vatandaşını bu vatanının evladına vereyim, benim elimdeki maskeyi almayın, benim gözümdeki gözlüğü çıkarıp oraya göndermeyin. İhtiyaç fazlasını tabi ki yapalım, insanız gidip çalışırız da orada ama önce kendi sorunumuzu çözelim. Çok basit bir örnek, N95'leri dünyada en çok en sağlıklı en kaliteli üreten 3M diye bir firma Amerikan ayaklı bir firma, bizim diş hekimliğimize de çok temin eden bir firma, olay ortaya çıkar çıkmaz pandemi ortaya çıkar çıkmaz Amerika'nın ilk aldığı karar tüm N95 maskeleri N5 firmasından talep ederek el koymak. Tüm dünya çapında Amerika N95 maskeleri yurt dışına çıkış yasağı var, üretilenin tamını Amerika isteyip alıyor, yurt dışında üretilenleri bile Amerika'ya yüklüyor asla dışarıya vermiyor. Bunu da ulusal felaketler kapsamında yaptı ve kendince de haklı bence doğru da. Bizde de benim gözümdeki gözlüğü çıkarıyor maskemi alıyor dışarıya gönderiyor. Bütün siparişlerimiz şu anda iptal ama nereye varacak bilmiyoruz' diye konuştu.
BİZİ DE DÜŞÜNÜN
Koronavirüs salgınına karşı malzeme açısından yeterliliğe sahip olmadıklarını söyleyen Arkan, 'Kesinlikle tüm sağlıkçılarımız yaşıyor, lütfen her şeyi yaparız toplum için canımız feda, bunun için buradayız biz ama bize bir silah verin, kılıç kalkanımız olmadan cepheye sürmeyin. Elimizde bir hortumumuz olmadan suyumuz olmadan yangına göndermeyin, bizi de yakarsınız bir işe de yaramaz. Sevgili Atatürk'ümüzün Kurutuluş Savaşı'mızda sizin ölmenizi emrediyorum derken siz ölünceye kadar arkanızdan gelen saflar sizin yerinizi alacak anlamı vardı ama bizi cepheye gönderip öldürürseniz, tüm sağlıkçılar için konuşuyorum arkamızdan gelecek çok fazla da saf yok. Onun için biz de kendimizi korumalıyız ki sizlere hizmet verelim ama bu şekilde düşünülmüyor gördüğüm kadarıyla. Bize ekipman sağlanmalı Aile Sağlığı Merkezlerinde olduğu gibi çalışan meslektaşlarımız belirli periyodlarla testlere tabii tutulmalı, talep ettiğimiz zaman test yapılmıyor belirtiler var belirli kurallar var eğer o kurallar dahilinde bir belirtiniz yoksa test uygulanmıyor ama biliyor ki 14 gün sonra çıkacak. 20 gün sonra da 3 gün sonra da çıkaran var evet ama hasta üzerinde çalışıyorum' dedi.
ACİL DURUMDA GİDİN
Vatandaştan beklentilerini anlatan Arkan şunları söyledi: 'Bu virüsün bulaşıcılığının bu kadar yüksek olmasının nedeni, uzun süre belirti vermemesi ve insanların çok sağlıklıymış gibi ortada dolaşması birbirlerine bulaştırması. Belirti ortaya çıktığında ortalama 8 ila 60 arasında bir bulaştırma olduğu görülmüş. Bu virüs ortaya çıkınca Dişi Hekimliğinde acil uygulamalar listesi yayınlandı. Sağlık müdürlüğü bize sadece acil uygulamaları yapın acil olmayan uygulamaları erteleyin şimdilik dedi. Çok doğru çok yerinde, en doğru aldığı kararlardan biriydi hemen uymaya başladım. Benim bugün belki de halkımıza verebileceğim en önemli mesaj bu; lütfen çok acil olmayan durumlarda diş hekimine gitmeyin, hem kendinizi hem diş hekiminizi koruyun hatta daha da yayalım tüm sağlık kuruluşlarından uzak durmaya çalışın, hem iş yerlerini hafifletin hem kendinizi korumaya alın.'
ÖNCE ARAYIN
Nelerin acil durum olduğunu anlatan Arkan, 'Şiddetli diş ağrısı demişiz bu varsa diş hekiminize gidin. 20 yaş dişinizden kaynaklı bir iltihap veya ağrı varsa bu da acildir, beklemeyin. Bir operasyon sonrası bölgede gelişen bir iltihap, şişlik, kemik ağrısı varsa acildir, gidin. Bölgede ağzınızda anlamsız bir şişlik varsa bir enfeksiyon gibi diş hekiminize gidin. Yumuşak doku yani ağzınızda yumuşak dokuların rahatsız olmasına neden bir diş kırığınız varsa diş hekiminize gidin. Tramvaya, darbeye bağlı bir diş düşmeniz varsa gidin vakit kaybetmeden. Bir diş yerinden düşmüşse bir an önce onu çok kurcalamadan alın bir ıslak mendil veya sargı bezi, mümkünse sütle ıslatılmış bir şekilde. Radyoterapi veya kemoterapi alması gereken hastalarda diş problemi varsa ertelenemiyor, hava yolu açıklığını tehdit eden bir şişiniz varsa, dilinizde, dudağınızda hemen gitmeniz gerekiyor. Protez vuruklarında eğer yemenizi, içmenizi engelleyecek şekildeyse bir an önce gitmeniz gerekiyor. Braket dediğimiz diş tellerini tutturduğumuz küçük çıkıntılar eğer ağızda dişten kurtulursa onun aciliyeti olabiliyor. Yeni doğan bebeklerde damak, yanak yarıkları, çene eklemlerinde çıkıntılar olduğunda acil duruma giriyor. Şüpheniz olursa diş hekiminizi arayın şikayetinizi söyleyin, yanına gitmeyin önce arayın' diye konuştu.
1 HEKİM YAKALANDI
Koronavirüs salgının görülmeye başladığı ilk günden bu yana 25 diş hekiminin ve yanında çalışan görevlinin virüsten enfekte olduğunu vurgulayan Arkan, 'Bir kısmı tedavi de bir kısmının tedavisi tamamlandı. Eski İzmir oda başkanımız Mustafa Oral saygıyla eğiliyorum, birkaç gün önce çok sevdiğimiz meslektaşımız hayatını kaybetti. Toplam 2 tane hiş hekimi kaybımız var. 20'nin üzerinde de hastamız var, Eskişehir'de de 1 tane koronavirüs nedeniyle rahatsız olan meslektaşımız vardı. Çok şükür sağlıklı olarak taburcu edildi evinde dinleniyor, en azından şimdilik bir kaybımız yok, darısı tüm sağlık çalışanlarının başına, onların da sıhhatle taburcu olmalarını istiyoruz' dedi.
ALKIŞ KORUMAZ
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 7 Nisan'da reddedilen Sağlıkta Şiddet Yasasına değinen Arkan, 'Eğer bu ortamda da değilse ne zaman bu yasa kabul edilir biri bana söylesin. Hepimiz savaşıyoruz, bizim korunmaya ihtiyacımız var, alkışlıyorsunuz hepiniz teşekkürler ama hekimi alkış korumaz, hekimi yasalar korur, o yasaları bize verin. O kadar da ilginç ki sağlıkta şiddet yasası bir muhalefet partisi tarafından ilk olarak verildi ve tamamen gündeme alınması bile iktidardaki parti ve yandaşı tarafından reddedildi. O iktidardaki parti aynı yasa tasarısını kendisi verdi yani evet haklısınız size iyilik yapmak lazım ama durun bu iyilik benden gelsin, oradan değil benden olsun vereceksem eğer. Bunu yaparken sağlıktaki şiddet yasasını şimdi gündemde olan af yasasıyla birleştirdiler, birine evet derken diğerine de evet diyeceksiniz. İkisi bir arada ya çıkacak ya da çıkmayacak hayır derseniz ikisini de reddediyorsunuz' ifadelerini kullandı.
Editör: TE Bilisim
