Yaz aylarında gündeme gelen ve artık her yıl hemen hemen hep tekrarı yaşanan bir konu var; tarladan soframıza gelen gıda fiyatları! Üreticiden 1 TL'ye alınan ürün sofranıza neden 6 TL'ye geliyor? Oysaki tarla mahsülleri toplanıyor ortaya bir verim çıkıyor ama bu verimden biz tüketiciler ucuz gıda temini sağlamamız yerine olumsuz etkilenerek pahalı gıda tüketimi gerçekleştiriyoruz. Aslına bakarsanız bu pahalı tüketimi etkileyen yüksek fiyatlar sadece tüketiciyi değil üreticiyi de zor durumda bırakıyor. Öncelikle tarladan toplanan ürün sofranıza gelinceye kadar %25 fire veriyor ne kadar kaliteli olursa olsun ürünün neredeyse dörtte biri zayi oluyor. Konuya ait bir araştırma yapan Tüketici Dernekleri Federasyonu 2015 yılında parkende fiyatları ile 100 milyarlık ürünün 25 milyarının çöpe gittiğini tespit etmiş durumda! İnanılmaz bir rakam. Bunun arkasında tohumları satın alıp fiyatları kasten arttıran spekülatörleri mi ararsınız sebzenin meyvenin çürümesine kasten göz yumanları mı ararsınız. Nerden bakarsanız bakın sorunlu bir durum var ortada. Fiyatları arttıran tabii ki sadece bunlar değil mazot fiyatları, KDV, kontrolsüz işçilik ve bunun maliyetlerinin hepsi başlı başına birer etken.
Geçmiş yıllarda hükümet tarafından hal sayısı azaltılarak bir çözüm aranmış olsa da piyasada yaşananlar bunun bir fayda getirmediğini gösteriyor.
Ürünün tarladan çıkmasından itibaren en az 6 aracı devreye giriyor. Tüccar, hal komisyoncusu, nakliye, ürünün tüketildiği yerdeki hal komisyoncusu ve nihayet market veya pazarcı. Peki karlı çıkan kim? Üreticiden tüketiciye mal akışındaki vergi yükü yüzde 11 aracıların karı ise yüzde 45 sadece komisyoncuların uyguladığı taban karı yüzde 8'lerde. İşte bu şartlarda durum şunu gösteriyorki aracılar yok olmadıkça gıda fiyatları düşmeyecek!
Tabii ki çözüm sadece bununla da yeterli değil Konya'da örneği yaşanan ve ülkenin dört bir yanında etkili olan üretici kooperatiflerinin kurulması, model mağazaların açılması ve desteklenmesi başka bir şart olmuş durumda. Vergilendirme modelinin yenilenmesi, üreticiye uygun fiyatla mazot tedarik edilmesi de diğer çözüm yöntemleri. Yıllardır sürekli olarak gündeme gelen ve nedendir bilinmez bir türlü çözüm bulunmayan bu kadar hassas bir konuya artık hükümet gıda politikalarını değiştirerek bir çözüm bulmalı. Sadece pansuman tarzında hal sayılarını arttırırsak bu iş olur demekle olmuyor. Aracı sorunu, vergi sorunu, çiftçilerin sorunlarının çözümü şayet hep birlikte gerçekleştirilirse yaz aylarında bile pahalı gıda tüketmek zorunda kalmayız. Aksi taktirde birçok sektörde olduğu gibi gıdada da aracıların insiyatifine kalmış vaziyette bekler dururuz!...