Yapay zeka destekli çeviri araçları, hız ve erişim açısından önemli avantajlar sunsa da uzmanlara göre çevirinin doğruluğu ve kültürel bağlamı açısından insan zekasına ve denetimine ihtiyaç devam ediyor.
Tarih boyunca edebiyattan bilimsel çalışmalara, diplomatik yazışmalardan uluslararası anlaşmalara kadar pek çok alanda kritik roller üstlenen çevirmenler, yalnızca kelimeleri başka bir dile aktarmakla kalmayıp metinlerin anlamını, tonu ve kültürel bağlamını da eksiksiz şekilde aktarıyor. Her sene 30 Eylül’de kutlanan Uluslararası Çeviri Günü, çevirmenlerin dilin ötesindeki bu kritik rolünü hatırlatma fırsatı sunuyor.
DOĞRU VE ETKİLİ İLETİŞİM İÇİN İNSAN ZEKASINA İHTİYAÇ SÜRÜYOR
Yapay zekanın hızlı gelişimi çevirmenlik mesleğini dönüştürürken, doğru ve etkili iletişim için insan zekasına, sezgisine ve kültürel farkındalığa duyulan ihtiyaç sürüyor. Oxford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Carl Benedikt Frey, makine çevirisinin hızlı yükselişinin çevirmen istihdamını yavaşlattığını belirterek, ABD’de 2010-2023 döneminde öngörülenden yaklaşık 28 bin daha az yeni çevirmen iş imkânı oluştuğunu söyledi.
Frey, yapay zekanın yaygınlaşmasıyla çevirmenlerin rekabet avantajının yargı yeteneğinde olacağını, müşterilerin artık yalnızca ilk taslağı hazırlayan değil, aynı zamanda yapay zeka destekli iş akışlarını tasarlayıp denetleyen çevirmenleri de takdir edeceğini vurguladı. Özellikle hukuki, edebi, diplomatik ve teknik çeviriler gibi hata payının yüksek maliyetlere yol açabileceği alanların yapay zekaya karşı daha dirençli olduğunu kaydetti.
İNSAN DENETİMİ VAZGEÇİLMEZ
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Prof. Dr. Philipp Koehn ise yapay zeka çevirisinin, az kaynaklı diller ve yaratıcı yazım stilleri gibi alanlarda hâlâ zorlandığını ifade etti. Koehn, makine çevirisinin özellikle hukuki sözleşmeler ve pazarlama metinleri gibi hatasız olması gereken içerikler için yetersiz olduğunu belirterek, insan denetiminin vazgeçilmez olduğunu söyledi.
Koehn, makine çevirisinin turistik seyahatler gibi düşük riskli durumlarda kullanışlı olduğunu, ancak yüksek riskli işler için kaliteli insan çevirisinin korunması gerektiğini vurguladı. Yapay zekadan faydalanan çevirmenlerin daha verimli çalışabileceğini, ancak uzman denetiminin şart olduğunu belirtti.
Uzmanlar, makine çevirisinin hız ve erişim avantajı sağlarken, çevirmenlerin insan zekası, kültürel farkındalık ve bağlamsal yargı yeteneğinin hâlâ çevirinin kalitesi için kritik önemde olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
