Türkiye’de, özellikle sosyal medya erişimi zaman zaman kısıtlandığında VPN’lerin yeniden gündeme gelmesi, kullanıcıların merak ettiği "VPN kullanmanın yasal zemini nedir?" sorusunu ön plana çıkarır. Peki, VPN kullanmak gerçekten cezai yaptırımı olan bir eylem midir, yoksa sadece teknoloji meraklılarının ya da sansüre takılmaktan bunalmış bireylerin tercih ettiği bir çözüm mü? Bunları adım adım ele alalım.
VPN Kullanmanın Yasal Durumu
Türkiye’de VPN kullanımı, mevcut yasal düzenlemeler açısından açıkça yasaklanmış bir eylem değildir. Hukuken VPN kullanmak suç olarak tanımlanmamış ve kullanıcıya doğrudan bir ceza uygulanmamıştır. Bu konuda güvenilir hukuk kaynaklarında VPN kullanımına dair yaptırım olmadığı, yalnızca VPN yoluyla gerçekleştirilen bazı fiillerin yasadışı olabileceği belirtilmektedir
Ayrıca, çeşitli teknoloji platformları da VPN kullanımının teknik olarak yasal olduğu, ama hangi içeriklere erişildiğinin hâlâ Türk yasalarına tabi olduğu uyarısında bulunuyor .
VPN Sağlayıcılarına Uygulanan Engellemeler
VPN kullanımının yasal olmayışından değil, hükümetin bazı VPN hizmet sağlayıcılarını erişim engeline tabi tutmasından dolayı zorluk yaşanabiliyor. Örneğin geçmişte NordVPN, Surfshark, Proton VPN gibi popüler sağlayıcılar BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) kararıyla engellenmiş; zaman zaman toplamda 16, 27’ye kadar VPN hizmetinin erişim dışı bırakıldığı raporlanmıştır. Bu engellemeler platformun yasa dışı olduğu anlamına gelmez; yalnızca erişim noktasında teknik düzenlemeler yapıldığına işaret eder.
Hukuki Sorumluluk VPN Kullanımında Nerede Başlar?
VPN aracılığıyla erişilen içeriklerin yasal olup olmadığı, doğrudan VPN kullanımıyla ilgili değildir; esas olan VPN üzerinden hangi eylemin gerçekleştirildiğidir. Örneğin, yasaklı içeriklere erişmek veya telif hakkını ihlal eden içerikleri indirmek yasal değildir ve bu tür eylemler cezai sorumluluk doğurabilir Kullanıcı, VPN’i ne amaçla kullandığına göre hukuki sorumluluk alır; VPN sadece bu eylemlerin gizlenmesine aracılık edebilir ama meşrulaştırmaz.
Güvenlik ve Teknik Riskler
VPN’in kendisi yasal olsa da bazı riskler barındırır, özellikle güvenilirlik açısından. Ücretsiz veya düşük ücretli VPN hizmetlerinin kullanıcı verilerini üçüncü taraflarla paylaşabileceği, kötü amaçlı yazılımlar içerebileceği veya kayıt tutma politikaları bakımından şeffaf olmayabileceği konusunda uzmanlar uyarıyor. DNS sızıntısı gibi teknik sorunlar veya zayıf şifreleme protokolleri de kişisel verilerin ele geçirilmesine yol açabilir; bu nedenle güçlü şifreleme yöntemleri (örneğin OpenVPN, IKEv2/IPsec) ve kayıt tutmama ("no-log") politikaları olan güvenilir sağlayıcılar tercih edilmelidir
Toplumdan ve Kullanıcılardan Gözlemler
Reddit gibi forumlarda yapılan paylaşımlar, kullanıcıların VPN kullanımının yaygın olduğunu ve devletin bunun farkında olduğunu, ancak doğrudan ceza uygulanmadığını gösteriyor: "VPN kullanmak yasal. Herhangi bir şekilde yasaklanmış sitelere girmek ise yasa dışı. Ama takip edilip de bundan ceza alan birisini hiç bilmiyorum."
"İnternet sağlayıcın senin VPN’e bağlandığını anlayabilir ama VPN üzerinden nereye bağlandığını göremez. Yani evet, devlet VPN kullandığını biliyor ama yasa dışı olmadığı için endişe etmene gerek yok."
Bu ifadeler, VPN kullanımının teknik olarak takip edilebilir fakat yasal çerçevede sorun teşkil etmediğini vurguluyor.
VPN kullanımı Türkiye’de doğrudan bir suç veya cezai yaptırım içermemektedir; yasal olarak engellenmemiştir. Ancak VPN üzerinden yapılan eylemler—özellikle yasaklı sitelere erişim, telif hakkı ihlalleri, dezenformasyon veya diğer yasa dışı içerikler—hukuki sorumluluk doğurabilir. Ayrıca BTK'nın bazı VPN sağlayıcıları engelleme politikaları ve güvenilir olmayan VPN’lerin teknik riskleri göz ardı edilmemelidir. VPN kullanmayı düşünen bireylerin, seçtikleri hizmetin güvenilirliğini, şifreleme kalitesini ve gizlilik politikasını dikkatle değerlendirmesi; ve VPN’in yasa dışı eylemlerde bir masumiyet kalkanı olmadığını unutmaması gerekir.
