Beyin çipi olarak bilinen BCI (beyin-bilgisayar arayüzü) teknolojisi, başlangıçta felçli, engelli ve nörolojik hastalıkları bulunan kişilerin yaşam kalitesini artırmak amacıyla geliştirildi. Ancak teknoloji, artık tıbbi uygulamaların ötesine geçerek günlük hayatın bir parçası haline geliyor.
ABD’li milyarder Elon Musk’ın Neuralink’i ile Bill Gates ve Jeff Bezos’un yatırımcıları olduğu Synchron, felçli hastaların düşünceleriyle cihazları kontrol etmesini hedefleyen beyin çipi çalışmalarında öncü konumda. Neuralink’in 2024’te beyin çipi yerleştirdiği bir kişinin, düşünce yoluyla satranç oynadığı kaydedildi.
YALNIZCA DÜŞÜNCE GÜCÜYLE KONTROL EDİLEBİLECEK
Apple, BCI teknolojisini iPhone ve iPad’de “yerel giriş” olarak destekleyecek bir protokol üzerinde çalışıyor. Böylece kullanıcılar ek yazılıma ihtiyaç duymadan, yalnızca düşünceleriyle cihazlarını kontrol edebilecek. Bu adım, zihin sinyallerinin dijitalleşerek günlük yaşama entegrasyonunu hızlandırıyor, ancak mahremiyet, siber güvenlik ve etik tartışmalarını da beraberinde getiriyor.
BCI teknolojisi, beyindeki elektriksel sinyalleri algılayıp dijital verilere dönüştüren mikro elektronik cihazlarla çalışıyor. Bazı modeller kafatası açılarak, bazıları damar yoluyla beyne ulaştırılıyor. Bu sayede felçli ve engelli bireyler düşünceleriyle yazı yazabiliyor, protezlerini kontrol edebiliyor ve bilgisayar aktivitelerini gerçekleştirebiliyor.
ETİK BOYUTLAR KRİTİK ÖNEMDE
Günlük kullanımda teknoloji; mesajlaşma, sosyal medya, oyun ve eğitim alanında odak izleme, not alma ve düşünce-metin çevirisi gibi uygulamalar için kullanılabilecek. VR/AR teknolojileriyle birleştiğinde tamamen eller serbest sanal gerçeklik deneyimleri mümkün hale gelecek.
Etik boyutlar ise kritik önemde. Zihin verilerinin güvenliği ve mahremiyeti, siber saldırılara karşı korunması gerekiyor. Dünyada “nörohaklar” kavramı tartışılırken, düşünce mahremiyeti ve bilişsel özgürlük öne çıkıyor.
Neurorights Foundation Tıbbi Direktörü Dr. Sean Pauzauskie, Apple ve diğer teknoloji devlerinin ürünlerinin yakın gelecekte piyasaya sürülmeye hazırlandığını belirtiyor. Pauzauskie, Apple’ın mevcut kullanıcı tabanıyla BCI teknolojisini hızla günlük yaşamın bir parçası hâline getirebileceğini vurguluyor.
KULLANIM ALANLARI HAYATIN İÇİNDE YER ALACAK
Teknolojiden en çok engelli kişiler faydalanacak olsa da, yakın gelecekte ruh haline dayalı müzik deneyimleri, düşünce-metin çevirisi ve kişiselleştirilmiş güvenlik uygulamaları gibi kullanım alanları gündelik hayatın içinde yer alacak.
Pauzauskie ayrıca, Apple’ın Secure Enclave gibi güvenlik önlemleri ve iOS güncellemeleriyle BCI verilerini koruyacağını, California eyaletinin de nöral verileri hassas kişisel bilgi kategorisine dahil ettiğini hatırlatarak, güvenlik ve yasal uyum açısından güçlü bir alt yapı bulunduğunu kaydetti.
