Bu yıl çiftçilerin çok zor bir sezon geçirdiğini söyleyen Eskişehir Yeşil Sakarya Sebze Üreticileri Birliği Başkanı Süleyman Buluşan, yağışların az olması ve kuraklık nedeniyle verimlerin düştüğünü, üreticinin masraflarını bile karşılayamadığını anlattı. Buluşan, sebze üreticilerinin devlet desteği almadığını dile getirerek borç ödemelerine yapılandırma getirilmesi gerektiğini söyledi.
PLANLI ÜRETİM PLANLI PAZAR
Bu yıl çiftçilerin çok zor bir sezon geçirdiğini söyleyen Buluşan, “Sezonun kötü geçmesinde iklimin çok önemi var. Hiç yağış alamadık, kuraklık çok fazlaydı. Yeraltı sularımız tamamen çekildi. Bu konuda bütün üreticilerimiz, sebze üreticisi olsun, hububat üreticisi olsun, tamamı etkilendi. Bu nedenle istediğimiz verimi alamadık. Verimlerimiz bu sene çok düşük. Ama her şeye rağmen üretilen mal pazara gitti, satıldı. Üreticiyle tüketici arasındaki uçurum yıllardır var. Biz bunu bir şekilde çözemedik. Ama bunun tek bir çözümü var: planlı üretim, planlı pazar. Biz soğuk hava depolarımızda bir nevi uyguluyoruz. Pazara çıkan üreticilerimiz, ürettikleri ürünün fazlasını depoya koyuyor. Pazarda satabileceği kadar satıyor. Satamadığını da depoya koyuyor” diye konuştu.
MALİYETİ KARŞILAYAMADIK
Çiftçinin maliyetini dahi karşılayamadığını belirten Buluşan, “15-20 gün önce 80-100 lira olan karnabahar şu anda hallerde 10 lira, 15 lira. Bu, üreticiye yansıyor otomatikman. Çünkü bir üreticinin maliyeti zaten 10 lira 15 lira. Sezonun başından beri biz maliyetlerimizi karşılayamadık. Hangi üründe olursa olsun; domatesi, patatesi, soğanı, bütün ürünlerde aynı sıkıntı yaşandı. Bu nedenle üretici bu sene, bırakın para kazanmayı, işçisinin, fidesinin parasını ödeyemedi” dedi.
YAPILANDIRMA GETİRİLMELİ
“Üreticinin daha rahat çalışabilmesi için önce borcunu ödemesi gerekiyor” diyen Buluşan, “Kasım ayı üreticinin üretici kartı ödeme günleridir. Bu aylarda biz bu kartları ödeyemediğimiz takdirde temerrüde giriyor. Biz bu kartımızı mazotta, gübrede, ilaçta kullanıyoruz. Bir yıllık ödeme olduğu için yüklü miktarda geliyor. Her sene yaşadığımız ticari girdilerin fiyat yükseklikleri nedeniyle bu sene 10 liraya aldığımız bir ürünü bir dahaki sene 15-20 liraya almak zorundayız. Üretici kartlarına bir destek olması lazım. Yani yapılandırma gibi, erteleme gibi ve bunun yanı başında da tekrar 2026'da üretim yapabilmesi için kredi açılması gerekir” ifadelerini kullandı.
DESTEĞİ TARLA SAHİBİ ALIYOR
Sebzeye devlet desteği olmadığını söyleyen Buluşan, “Ülkemizde verilen destek yerini bulmuyor, gerçek üreticiyi bulmuyor. Devletin desteğini tarla sahibi alıyor. Burada olması gereken ilacı kullanan, gübreyi kullanan, mazotu kullanan üreticinin alması gerekirken, tarla sahibinin üstünde yapmış olduğu Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) ile kesmiş olduğu fatura ile desteği alabiliyor. Gerçekten alnının teriyle çalışan üretici, kullandığı mazotunun devlet desteğini alabilmesi lazım. Hatta biz diyoruz ki bize destek verileceğine bize pazar imkanı verilsin. Sadaka verir gibi desteklerle bu iş yürümez. Benim sahada ürettiğim bir ürünü ben 10 liraya satamazken, vatandaş bunu markette 40 liraya tüketiyorsa, o zaman benim üretmemin anlamı kalmıyor” dedi.
ÜRETİCİ BULAMAYACAĞIZ
Genç nesilin tarıma yönelmediğini dile getiren Buluşan şu ifadeleri kullandı: “Ve öyle bir ortam var ki ÇKS sisteminde şu anda yaş ortalaması 60'a dayandı. Önümüzdeki senelerde, hayvanları gütmek için Afgan çoban aradığımız gibi, üretici de getirmemiz gerekecek anlamına geliyor. Çünkü genç nesil kesinlikle yönünü toprağa çevirmiyor ve haklılar. Bugün alıp satan, 5 liraya aldığı bir ürünü 15'e satabiliyor, 10 liraya aldığı bir malı 30 liraya satabiliyor, bir günde kazanıyor. Ama üretici bunun 150 gün mücadelesini veriyor. E tarlanın suyu, ilacı, işçisi, maliyeti hepsi bu üreticinin 10 lirasının içinde."
