YÜKÜN ALTINDAYIZ
16 Mart 2020 tarihinde esnafın koronavirüs salgını nedeniyle kapandığını hatırlatan Kahveciler Odası Başkanı Zeki Çoban, '01.06. 2020 tarihinde kısıtlı olarak açıldık ve arkasından devam etti tekrar kapandık tekrar açıldık. Tabi ki kapanma süreci adil olmadı. En altta kalan biz olduk esnafın içinde, bu durum paylaşılmadı. Baştan paylaşılsaydı, benim düşüncelerim, bu virüste yol alırdık. Bir tabir vardır mekanımızı kapatan hesabı öder, lokantacılıkta da olsun kahvecilikte de… Hesabı bırakın bizim giderlerimiz devam ediyor; SSK, Bağ-Kur, kira, elektrik, su, doğalgaz. Maalesef hükümetiz biner lira destek yaptı o kadar. Yerel yönetimlerimiz gıda yardımı yaptı; AK Parti Kadın Kolları İl Başkanımızdan kapalı esnafımıza 200 lira erzak çeki aldık. Biz hep esnaf olarak veren eldik, şu an alan el olduk; gücümüze gidiyor. Esnaf, her zorda kaldığında insanlara destek oldu. Eskişehir'de bulunan kahvecilerin yüzde 30'u fire verecek, bu rakam git gide büyüyecek. Afet bir geçsin hasar tespiti yapacağız. Başıboş gezen insan yüzünden kahveci esnafı odaklı oluyor. Kahveci esnafı yüzünden korona çıkıyor zannediyorlar; öyle bir şey yok. Hastalığa yakalanacak kahvecidir çünkü biz hizmet ediyoruz insanlara. Zaten ekonomik sıkıntı var insanlar kahvelere, lokantalara gidip para harcayacak durumda değil. Psikolojimiz bozuk, koronadan tehlikeli hastalıklara yakalanmaktan korkuyoruz. Yani kahveci esnaf yükün altında kaldı. Destek alamıyoruz' diye konuştu.
SAVUNMAZSIZ KALDIK
Lokantacılar esnafının 1 yıllık salgın sürecini nasıl geçirdiğini anlatan Lokantacılar Odası Başkanı Bahar Bilen ise, 'Zeki beyle benim temsil ettiğim meslek grubu en mustarip grup. 2018-19 ekonomik krizlerinin devamı bu. Biz 2020 yılından umutluyduk. Maalesef pandemi bizi çok üzdü. Bu süreçte tek fedakarlık yapan sektör biz olduk. Aç-kapa psikolojimizi bozdu, adeta cezalandırıldık bu süreçte, onurumuz kırıldı, ekonomik koşullar altında ezildik. Bizim 5 meslek grubumuz var bir yıl boyunca hiç açmadılar. Lokantacı esnafımızın yüzde 70'e yakını paket servise uygun değil. Paket servisi bizi kurtarmıyor, ekstra maliyet getiriyor. Diğerlerine nazaran biraz para giriyor ceplerine. Maalesef pandemi koşullarında 1 yıl devletimiz bize bakamadı. Biz para istemiyoruz. Bugüne kadar hep veren el olduk, kimseyi boş çevirmedik. Dolayısıyla bu yardımlar bizi çok üzüyor. Burada devletin şefkatli elini üzerimizde hissetmek istiyoruz. Sadece pandemi sürecinde devlet alacaklarından feragat etsin, başka bir şey istemiyoruz. Son günlerde arkadaşlarımız arıyor kapalı dükkana icra tebliği geliyor. Dükkanı kapalı insan nasıl ödesin? Bunların önüne çok acil geçilmeli. Bu süreçte ne kadar yalnız olduğumuzu gördük. Bu teşkilat, bu tür süreçlere karşı ne kadar cılız, ne kadar savunmasız, ne kadar örgütsüz olduğumuzu gördük' ifadelerini kullandı.
VERGİ BARIŞI OLMALI
'Lokantacı esnafının kapanması şart mıydı?' sorusunu yanıtlayan Bilen şunları söyledi: 'Burada bir yanlışlık var. Dün genelge açıkladılar tam kapanma diye. Yasa uygulayıcıları küçük esnafın dükkanını kapatınca tam kapanma anlamına geliyor. Sadece küçük esnaf üzerinden süreç yürütülmemeli, topkeyün yürütülmeli. Kapanalım ne olacak? 20 gün kapansaydık kurtulurduk, herkes işine bakardı. Vergilerimiz için genel bir af, vergi barışı oluşmalı. Bir yılı geçkin vergilerimizi zaten muaf tutmalılar. Geriye dönük vergilerimizi ekonomik krizden daha kurtulamıyoruz o vergilerin faizleri ana parayı geçmiş durumda. Ana para üzerinden makul, ödenebilir taksitlerle bize yeni vergi barışı sağlamalılar yoksa biz bu işin içinden çıkamayız. Esnaf arkadaşlara en azından asgari düzeyde cep harçlığı verilmeli. Mülk sahipleriyle esnafa bir ara bulucu tayin edilmeli.'
YARDIMLAR ADALETSİZ
Her esnafın ayrı ayrı büyük dertleri olduğunu vurgulayan Emlakçılar Odası Başkanı Gazi Çelik ise, 'Sokağa çıkma yasakları nedeniyle ev göstermek için verdiğimiz randevularımız iptal oluyor. Yabancılara satış yapıyorduk; Almanlara, İngilizlere değil; biz İranlılara, Suriyelilere yaptığımız satışlarımız durdu. Gurbetçi işçilerimiz gelir ve Eskişehir'e yatırım yapardı bu da otomatik olarak etkilendi. 3 tane üniversitemiz var yaklaşık 140-150 bin civarında üniversite öğrencimiz var terzisinden tutun bakkalına kadar ne kadar esnaf varsa şehre katkısı olurdu. Bu eğitimin başka çaresi olur muydu diğer ülkelerdeki gibi olabilirdi herhalde. Üniversite civarını gezelim bütün evler bomboş. Kredi çekmiş kirayla ev ödeyecek insanlar var, yatırım yapmış. Masraflar durmuyor, vergiler var. Bundan dolayı insanlar perişan oldu. Esnafa kira yardımı yapıyoruz deniyor ama hangi esnafa hangi yardım yapılıyor bilemiyoruz. E açıyor arkadaşlar bize yok mu yardım diye soruyorlar, başkanlar olarak biz de çok sıkıntı yaşıyoruz. Bu yardımların adaletsiz olduğunu, bilinçsiz yapıldığını düşünüyorum. 2 bin, 3 bin liraya güzel yerlerde oturuyor ona yardım yapılıyor. Bu işlerin araştırılarak, bizlere sorularak yapılması lazım. Bize danışılarak insanlara gerçekten bir çözüm bulunması gerektiğini düşünüyorum. Kime yardım edilip kime yardım edilmeyeceğiz belli değil. Biz gerçekten zor durumda kalıyoruz. Bunların artık bilinçli insanlardan, iyi kaynaklardan öğrenilip ona göre yardım edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Üniversitelerin açılmamasıyla birlikte bütün esnafımız ve ev sahipleri sıkıntılı bir dönem yaşıyoruz' diye konuştu. Dükkan sahiplerine seslenen Çelik, 'Buradan dükkan sahiplerine de sesleniyorum gerçekten esnaf zor durumda daha zam istiyorsunuz lütfen, bu dönemi kimse istemiyordu, bu istenmeyen dönemi hep birlikte aşalım. Siz esnafı öldürürseniz çıkardığınız insanı bir daha bulamazsınız. Devlet babalığını yapacaksa en azından bazı verilerini almayabilir' dedi.
HİBEYE İHTİYACIMIZ VAR
Kira desteğini esnafın yüzde 80'inin alamadığını ifade eden Zeki Çoban şunları söyledi: 'Cumhurbaşkanımız bir açıklama yapıyor ama alt yapısı olmayan bir açıklama, bankaya gidiyoruz banka müdür bana talimat gelmediği sürece uygulayamam diyor. 114 tane oda başkanıyız Türkiye genelinde her gün konuşuyoruz. 25 bin lira Esnaf Kefalet Kooperatifine kredi verdiler, bu yüzde 8 buçuk faizli para. Bunu 6 ay ertelediler. Nasıl ertelendiğini soruyoruz taksiti kalan 3 taksite faiziyle böldüler. Faizsiz hiçbir destek alamadık şimdiye kadar. Bazı başkanlarımız istemiyoruz deseler de bizim şu anda hibe kredisine ihtiyacımız var, en az 25 bin lira olmak kaydıyla. Kahveci esnafına bugün 25 bin lira verecek ve almayacak biz de ödeyemediğimiz Bağ-Kur ve sigortamızı ödeyeceğiz. Yani devlet sağ cebinden verecek sol cebine alacak.Biner lira haricinde devlet kahveci esnafına destek olmadı. Salgın geçmiş değil mekanların hepsi kapalı ama gerçekten mi kapalı geçici mi kapalı. Şu anda içinden eşyasını alıp gitmişler yüzde 30, birkaç ay daha devam ederse yüzde 50'yi bulacak. Kahveci esnafı bitecek, kahve kültürü kalmayacak.'
KİMSENİN SESİ ÇIKMIYOR
Esnafın bin 500 lira sigorta pirim desteği ya da kısa çalışma ödeneği desteklerinden sadece birinden yararlanabildiğini söyleyen Bahar Bilen, 'İkisi de hemen hemen aynı, çok fark etmiyor. Uzatılması bizim için faydalı oldu çünkü bu çok ciddi bir yük bizim üzerimizde. Kısa çalışma ödeneği bizim fonumuz, sandığımız. Kısa çalışma ödeneği için bize işsizlik fonuna her ay işçiden her ay yüzde 2, işverenden yüzde 4 kesiliyor. Dolayısıyla fon zaten bizim fonumuz. Yani hükümet kendi bütçesinden bize bir şey verdiği yok. 2 milyon esnafa 1 sene bakamazsan yazık' dedi. Oda başkanlarının birlik olamadığını belirten Bilen, 'Ben Türkiye Lokantacılar Odasının Denetim Kurulu Üyesiyim, ülke genelinde 104 tane odamız var. Ben diyorum ki arkadaşlar topluca bir açıklama yapalım, ama herkes korkmuş durumda. Çok az sayıda oda başkanımızın sesi çıkıyor şu süreçte o da ayrıca düşündürücü' dedi.
ÇEVRE YOLU AYIBIMIZ
Odalarına bağlı kurumların iflasın eşiğinde olduğunu belirten Gazi Çelik, 'Bunlar 30-40 daire gibi komple apartman işletmeciliği yapanlar, ya kiralamış olanlar ya da mal sahibi olanlar. Onların acilen desteklenmesi lazım. Bir daha ki okullar açıldığında belki o apartları açık olarak göremeyecek öğrenciler' ifadelerini kullandı. Eskişehir'in önemli sorunlarına değinmek istediğini söyleyen Çelik, 'Buradan başta iktidar milletvekilleri olmak üzere Eskişehir'in bütün milletvekillerine sesleniyorum. Hiç sabahleyin buradan çıkıp da Ankara yoluna giden var mı arabasıyla? Bir saatte Eskişehir'den çıkamıyorsunuz. Bir çevre yolu lazım bunu daha önce de söyledik. Yani biz bu kadar geri kaldık. Her şehirde bir çevre yolu var Eskişehir'de yok. Seçilip gittiniz, Eskişehirliler olarak bu çevre yolunu yapamamamız bizim ayıbımız. Seçilip gidiyoruz, belli problemleri halledemiyoruz, Eskişehir'in problemlerine de değinmek lazım. Buradan sesleniyorum değerli vekillerimize iktidarı muhalefeti birleşin Ankara'da ağırlığınızı koyun. Tüneller, yollar yapılıyor Eskişehir'de bir şey yok. Kentsel dönüşümde de Eskişehir olarak geri kaldık. İsterseniz belediye ruhsatlarına bakın kaç tane bina müracaat etmiş kaç tanesi kentsel dönüşüme geçmiş. Kentsel dönüşüm Eskişehir için çok önemli. 40-50 yıl önce yapılmış olan evler çok, bu evlerin bir an önce deprem yönetmeliğine uygun şekilde yenilenmesi gerekiyor. Bu müteahhit arkadaşlarımızla kurtarmıyor. Neden kurtarmıyor? İmar durumunda değişiklik olmadığından dolayı kurtarmıyor. Bunlarla ilgili artık şehrimizin önde gelenleri elini taşın altına koymalı. Yarın yüzlerce insan öldükten sonra bunun hiç kıymeti yok. Herkes bir şey için seçiliyor seçildiği hizmeti yapmıyor, ben onu görüyorum burada. Yapan gelsin. Neden bir araya gelemiyoruz biz. Bir araya gelip bu saydığım 3-4 konuyu çözmemiz gerekiyor' diye konuştu. HM
Editör: TE Bilisim
