Washington kulislerinden edinilen bilgilere göre, Trump’ın odaklandığı konu, ABD’nin Çin’e bağımlı mineral tedarik zincirlerinden kurtulma arayışının merkezinde bulunuyor. Görüşmede, Türkiye’nin henüz tam işletilmeyen NTE rezervleri, havacılık, savunma, uzay sanayisi ve biyomedikal alanlarda stratejik bir ticari başlık olarak öne çıkacak.
Türkiye Stratejik Bir Ortak Olarak Görülüyor
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Thomas Barrack, daha önce Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin nadir toprak elementleri yataklarını “stratejik fırsat” olarak tanımladı. Barrack, Türkiye’yi hem NATO’nun askeri gücü hem de kritik minerallerde potansiyel tedarik ortağı olarak gösterdi. Özellikle Eskişehir Beylikova sahasında tespit edilen 694 milyon tonluk rezerv, Washington’un dikkatini çekiyor.
Afrika Stratejisiyle Desteklenen Hamle
Barrack, Türkiye’nin Afrika’daki yükselen ekonomik etkisine de değindi. Türk şirketlerinin kıtada madencilikten lojistiğe kadar Çin ile rekabet edebilecek seviyeye geldiğini belirten Barrack, bu ağın ABD ve NATO için “Çin’e alternatif tedarik hatları” oluşturma açısından kilit önemde olduğunu ifade etti. Beylikova’daki rezervler ve Afrika’daki madencilik hamleleri, Trump’ın Türkiye ile 100 milyar dolarlık ikili ticaret hedefini destekleyecek önemli unsurlar arasında yer alıyor.
Ukrayna Deneyi Rus İşgaliyle Kesintiye Uğradı
Washington, Çin’in kritik mineraller üzerindeki hâkimiyetini kırmayı amaçlıyor. Trump, nadir toprak elementleri için ilk olarak Ukrayna ile anlaşma imzaladı. Ancak, madenlerin bulunduğu bölge Rus işgali altında olduğu için anlaşma hayata geçirilemedi. Bu durum, ABD’nin alternatif kaynak arayışını daha da önemli hâle getiriyor.
Beylikova Dünyada İkinci Sırada
Eskişehir Beylikova, dünyada Çin’den sonra en büyük rezerv olarak dikkat çekiyor. 694 milyon tonluk rezerv ile ikinci sırada yer alıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Eti Maden, 2023’te açılan Beylikova Florit, Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletmesi’nde üretim çalışmalarını sürdürüyor.
Dönemin Enerji Bakanı Fatih Dönmez, tesis açılışında yaptığı açıklamada, “Çıkarttığımız cevherde florit, barit ve nadir toprak elementleri bulunuyor. Ağırlıklı olarak lantan, seryum, praseodimyum, samaryum, gadolinyum, evropiyum ve neodimyum yer alıyor. Ayrıca diğer 17 nadir toprak elementi de belli oranlarda mevcut” ifadelerini kullanmıştı.
Çin’in Egemenliğini Kırma Hedefi
Çin, küresel nadir toprak elementi üretiminin yüzde 69’unu karşılıyor ve işleme kapasitesinin yüzde 90’ına yakınını elinde bulunduruyor. Bu nedenle Batı ülkeleri, temiz enerji ve yüksek teknoloji sektörlerinde kritik mineraller için Çin’e bağımlı konumda bulunuyor. Nadir toprak elementleri, akıllı füzelerden uydu haberleşmesine, yakıt hücrelerinden elektrikli otomobillere kadar birçok stratejik alanda kullanılıyor. ABD ve müttefikleri, bu alandaki Çin egemenliğini kırmak için alternatif kaynakları değerlendirmeye devam ediyor.
