1. İZMİR İKTİSAT KONGRESİ

Kongre'de Alınan Kararlar

Kongre'de çiftçi, tüccar, sanayici ve işçi gruplarının ilkeleri tartışılmış ve belirli ilkeler maddeler halinde duyurulmuş, ayrıca Kongre'de kabul edilen Misak-ı İktisadî ilkeleri halka açıklanmıştır. Bu kararları şöyle sınıflamak mümkündür :
  • Çiftçi Sınıfının Ekonomik İlkeleri
  1. Reji uygulama ve yönetiminin kaldırılması
  2. Tütün vergilerinin tüketicilerden uygun bir yolla alınması
  3. Tarımsal eğitimin sağlanması
  4. Güvenliğin sağlanması için öğretimin yayılması ve cehaletin giderilmesi
  5. Âşar vergisinin kaldırılması
  6. Türkiye'de yaşayan her insanı kapsamak üzere ve bütçede denklik sağlamak amacıyla herhangi bir ad ve herhangi bir biçimde ılımlı bir vergilendirme yapılması (Âşar'ın tümüyle kaldırılması veya biçiminin değiştirilmesi yüzünden Devlet bütçesinde doğacak açığın uygun bir yolla giderilmesi konusu oy birliği ile kabul edilir. Sanayi ve ticaret grupları bu konuda verecekleri tasarılarda gösterecekleri yeni ve daha ılımlı bir Âşar yönetiminin konulmasını önerirler. İşçiler genel olarak Âşar yerine geçecek bir verginin biçimini bir tasarıda göstereceklerini belirtirken, çiftçiler maddenin aynen kabulünde direneceklerdir.)
  7. Hükümetin Ziraat Bankası'ndan aldığı paraları diğer borçlara göre öncelikle ve çabuk bir biçimde ödemesi ve bundan sonra Ziraat Bankası sermayesinin Hükümetçe hiçbir nedenle başka bir yönde kullanılmamasının sağlanması
  8. Çiftçilere kısa vadeli kredi verilmesi
  9. Tarik Bedel-i Nakdîsi adıyla özellikle çiftçilerin ödedikleri 'Yol Vergisi' köylere yol yapılmasını sağlayamadığından bu verginin kaldırılarak yerine 'Amele-i Mükellefe' yönteminin konulması, bedenen çalışamayanlardan 'Bedel-i Şahsî' alınması
  10. Ormanların geliştirilmesi ve korunması
  11. Köylülere kurutulacak bataklıkların 15 yıl her çeşit vergi ve resimden istisna edilmesi
  12. Hayvancılığı geliştirecek her türlü önlemlerin alınması
  13. Damızlık hayvanların hiçbir biçimde kesilmemesi, dışarıya satılmaması ve vergi alınmadan dış alımının sağlanması
  14. Ağnam resminin tahsil usulünün düzene sokularak köylülerin bu konuda haksızlığa uğratılmasının önlenmesi
  15. Ağnam resminin diğer vergiler gibi taksitle tahsilinin sağlanması
  16. Tiftik keçilerinin korunması ve belli bir süre için ağnam resminden istisna edilmesi
  17. Arıcılığın geliştirilmesi için yeni çerçeveli arı kovanlarının 10 yıl için vergiden istisnası
  18. Meyva ağaçlarının çoğalmasını sağlamak için meyva ağaçlarının meyva vermeye başladıktan sonra 5 yıl boyunca vergiden istisnası
  19. Tarımda makineleşmenin sağlanması
  20. Tarım aletlerinin gümrük vergisi ödenmeden dış alımının sürdürülmesi
  21. Traktörler için kullanılan petrol ve benzinde olduğu gibi çeşitli yağların da vergisiz dış alımının sağlanması


  • Tüccar Sınıfının Ekonomik İlkeleri
  1. Uygun bir adla bir ticaret ana bankası kurulması
  2. Telalif-i Milliye ve iaşe bedeli vb. olarak tüccarın hükümetten alacaklarının bankaya yatırılarak alacaklılara pay senedi verilmesi
  3. Çıkarılacak pay senetlerinin Türk vatandaşlarına ve Türk anonim vb. şirketlerine verilmesi
  4. Hükümetin de bankalara ortak olarak katılması, ancak aldığı senetleri istek oldukça halka satarak yavaş yavaş bankayla ilgisini kesmesi
  5. Kambiyo Borsaları, özelikle nakit ve tahvilat borsalarının millileşmesi ve buralara Türk düşmanı siyasal oyunların girmesinin önlenmesi ve borsaların düzene sokulması
  6. Madenciliğin milli nitelikte bir işletmeciliğe kavuşturulması
  7. Savaş ve işgal sebebiyle işletilemeyen madenlerden 'Cerip Harcı'nın Türklerden alınmaması
  8. İnşaat tezgahları ve deniz taşıtları ham maddelerine çeşitli vergi bağışıklıkları tanınması
  9. Kabotaj hakkının Türk gemilerine tanınması
  10. Tekel sisteminin kaldırılması
  11. Ticaret Odaları kurulması
  12. Şirketleşmenin özendirilmesi
  13. Gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması
  14. İç gümrük vergilerinin kaldırılması
  15. Kredi sisteminin düzenlenmesi
  16. Temettü vergisinin değiştirilerek az kazanan küçük esnaf ve sanatkarları koruyan bir vergi düzenlemesi yapılması
  17. 'Tarik Bedel-i Nakdîsi'nin kaldırılması
  18. Lüks otomobiller dışındaki taşıt araçlarının gümrük vergisinin hafifletilmesi
  19. Karayolları yapımına başlanması
  20. Demiryolu yapımının hükümetçe bir program olarak kabulü
  • Sanayi Sınıfının Ekonomik İlkeleri

1-Gümrüklerde koruma yönteminin getirilmesi
2- Teşvik-i Sanayi Kanunu'nda yer alan vergi bağışıklığının genişletilerek uygulanması
3- Teşvik-i Sanayi Kanunu'ndaki izin ve bağışıklıkların yalnız Türk uyruklulara tanınması
4- Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun yürürlüğünün kalan 5 yıllık süresinden sonra 25 yıl daha uzatılması
5- Bir sanayi bankası kurulması
6- Sanayi odaları kurulması
  • İşçi Sınıfının Ekonomik İlkeleri
1-Milletvekili ve belediye seçimlerinde meslekî temsil sisteminin kabulü
2- Çalışma süresinin 8 saat olarak kabulü
3- Tütün rejisi tekelinin kabulü
4- Ham madde ve ülkemizde bol olarak yetişen dış satım maddelerinin işlenmedikçe dış satımının önlenmesi, satılırsa ağır dış satım vergisi konulması
5- Sendika hakkının tanınması
6- Temettü Kanunu'nun servet ve kazanç olarak her kişinin gelirine göre tarhını sağlayacak biçimde düzenlenmesi (İşçilerden kesin olarak temettü vergisi alınmaması, 10 bin lirayı aşan sermaye üzerine 'Müterakki Sermaye' ve 'Miras Vergisi' konulması).
7- Ülkede açılacak bütün işyerlerinin Türk işçilerine ayrılması
8- Ülke içinde ticaretin serbest bırakılması ve tekel biçiminde ayrıcalık verilmemesi
9- İşçi ücretlerinin para olarak düzenli bir biçimde ödenmesi



Kongre ayrıca yabancı sermaye hakkında Hükümete bir rapor sunarak bu konudaki görüş ve dileklerini de belirtmiştir. Raporda genel olarak ülkeye zararlı olmayacak yabancı sermayenin gelmesi ve ortaklaşa çalışılması savunulmuştur. Bu arada yasal olarak Türk sayılmayan şirketlere özel hak ve ayrıcalıklar verilmemesi ve bu şirketlerin hükümetle anlaşma yapmamaları istenmiştir. (Son)