Kesit Köşesinde 29 Aralık 2015 tarihinde yayımlanan yazımın son bölümü şöyle bitiyordu:
'Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kemal YAKUT'un 'Modern Eskişehir'in Doğuşu (1923- 1938)' isimli kitabı çıktı.
Kebikeç Yayınları'ndan çıkan kitap, 10 bölümden ve 269 sayfadan oluşuyor.
Kemal YAKUT kardeşimizin uzun süredir titizlikle hazırlamakta olduğunu bildiğim bu kitap 'kent tarih yazımı' ve Eskişehir tarihi açısından çok büyük önem taşıyor.
Şu anda fırından yeni çıkmış bir ekmek tazeliğinde elimde duran bu kitabı ciddi olarak okuyup inceledikten sonra önümüzdeki günlerde ayrıntılı olarak sizlere tanıtacağım.'
Aradan geçen zaman içinde titizlikle ve beğeniyle okuyup incelediğim bu kitabı sizlere daha ayrıntılı olarak tanıtmak istiyorum.
DOÇ. DR. KEMAL YAKUT
Öncelikle bu eserin yazarıyla (mimarıyla) ilgili kısa bilgilere bir göz atalım:
1988 yılında Anadolu Üniversitesi (AÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nü birincilikle bitiren Kemal YAKUT, aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde 1991'de yüksek lisans, 1998'de doktora yaptı.
27 yıldan beri AÜ'de öğretim üyesi olarak görev yapmakta olan yazarımız, bugüne değin on civarında yüksek lisans tezi yönetmiş, çeşitli uluslararası ve ulusal toplantılarda onlarca bilimsel sunum yapmış, ayrıca onlarca bilimsel makaleye ve kitaba imza atmış bir bilim insanımızdır.
Ana Bilim Dalı 'Türkiye Cumhuriyeti Tarihi' olan Kemal YAKUT, özellikle 'Eskişehir Tarihi' üzerine yoğunlaşmış durumdadır ve benim bildiğim kadarıyla Eskişehir tarihi üzerine en çok bilimsel araştırma yapan tarihçimizdir.
Kendisiyle uzun süreden beri tanışmakta olduğumuz Kemal YAKUT'u, 2013-2014 yıllarında EĞİT-DER Eskişehir Şubesi ve Tepebaşı Belediyesi tarafından birlikte gerçekleştirilen 'Köy Enstitülülerle yapılan sözlü tarih çalışması' ve 'Çifteler Köy Enstitüsü- Anılar/İzlenimler' adlı kitabın hazırlanması sırasında daha yakından tanımaktan büyük mutluluk duydum.
Kemal kardeşimizin bence önemli bir özelliği de 'akademisyen kimlik ile öğretmen örgütlenmesi arasındaki hassas ilişkiyi çok iyi yürütmesidir.'
GÜVENİLİR BİR BAŞVURU KİTABI
Gerek öğretmenlik yaptığım uzun yıllarda, gerekse İl Kültür Müdürlüğü yaptığım süreçte 'Eskişehir'le ilgili güvenilir bir kitap bulamamanın sıkıntısını' çok yaşamış birisiyim.
Eskişehir tarihiyle ilgili ortalıkta dolaşan kitapların çoğu ne yazık ki 'bilimsel araştırmalardan çok, nostaljik değerlendirmelere ve şehir efsanelerine dayanmaktadır…'
Oysa 'Modern Eskişehir'in Doğuşu' kitabını okuyunca içinizi öncelikle bir 'güven' kaplıyor.
Çünkü bu kitap hazırlanırken 'başta Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık arşivleri olmak üzere ilgili tüm arşivler' taranmış.
Ayrıca 28 belgesel kaynaktan, 20 süreli yayından, 100 kitaptan, 120 makaleden ve 11 tez'den yararlanılmış.
Kitaptaki 'alıntı dipnotları' ise tam 1119 tane.
Bu güvenilirlik içinde kitabın içine daldıktan sonra birçok konuda 'demek ki öyleymiş…' demekten kendinizi alamıyorsunuz.
Örneğin:
· Kitabın 'Belediye' bölümünü inceleyince; 'Kalabak Suyu'nun gerçek öyküsünü', hakkında birçok esprili öyküler anlatılan efsane Belediye Başkanı Kamil KAPLANLI'nın (Kara Kamil) aslında çok birikimli ve yetkin bir yönetici olduğunu ve o yıllarda Eskişehir'de gelişkin bir belediye yapılanması olduğunu öğreniyorsunuz.
· 'Ekonomik Yapı' ve 'Ulaşım' bölümlerinde, bugünkü modern Eskişehir'in temellerini görüyorsunuz.
· 'Siyasi Yaşam' bölümünden; o dönemlerin Orta Anadolu kentlerine göre siyasetin daha canlı olduğu Eskişehir'de; 'güçlü bir CHP örgütü' yanında, başta 'sol/sosyalist' yapılanmalar olmak üzere ortaya çıkan diğer muhalif örgütlerin de etkili olduğunu anlıyorsunuz
· 'Eğitim ve Kültürel Seferberlik' bölümü; Kurtuluş'tan sonra eğitim ve kültür alanında Türkiye çapında yürütülen 'seferberliğin' en önemli merkezlerinden birinin Eskişehir olduğunu ortaya koyuyor.
· 'Spor' bölümünde; Cumhuriyet öncesi ve sonrasında Eskişehir'de kurulan spor kuruluşlarını ve etkinliklerini okuyabilirsiniz.
· 'Havacı Kenti' bölümü; 1930'da kurulan 'Tayyare Tamir Fabrikası' ve 1936'da açılan 'İnönü Planör Kampı'ndan bugünlere uzanan muştuları anlatıyor.
KENT TARİHİ YAZMANIN ÖNEMİ
Kemal YAKUT'un kitapta sıkça vurguladığı gibi, 'kent tarihi yazımı' çok önemlidir.
Bence çağdaş demokrasinin yerel yönetimlere doğru yöneldiği günümüz dünyasında, kentlerin tarihinin sağlıklı bir biçimde irdelenmesinin demokrasi kültürünün gelişmesine de çok büyük katkıları olacaktır.
Ancak yine Kemal Hoca'nın vurguladığı gibi, 'Türkiye tarihçiliğinde yerel (kent) düzeyinde bu ilişkiyi ele alan çalışmaların sayısı çok kısıtlıdır…'
Ayrıca ülkemizde kent tarihi yazımı için önemli olan 'arşiv, yazılı kaynak, süreli yayın' gibi kaynaklar da çok kısıtlıdır.
Ülkemizde son yıllarda 'düşünce özgürlüğü ve akademik özgürlük' alanlarında artan baskılar da sorunun başka bir boyutudur.
Böylesine zor koşullar altında ortaya çok nitelikli bir ürün çıkaran Doç. Dr. Kemal YAKUT'u ve bu kitabın ortaya çıkmasına katkı veren Tepebaşı Belediye Başkanı Ahmet ATAÇ'ı yürekten kutluyorum.
Dilerim Eskişehir tarihinin daha sonrasını anlatan eserler de en kısa sürede ortaya çıkar.
Kitaplığınızda bir başvuru kitabı olarak mutlaka yer almasını önerdiğim 'Modern Eskişehir'in Doğuşu (1923-1938)' kitabını Eskişehir İnsancıl Kitabevi'nden edinebilirsiniz.
Sağlıkla, sevgiyle ve dostlukla…