Aşağıdaki satırlardaki bilginin tamamı Google vasıtasıyla, Wikipedia’dan alınmıştır…
Kitsch kelimesi,
Almancaya ait bir kelimedir.
Ancak bu kelime, günümüzde tüm Avrupa dillerinde aynı şekilde ve aynı anlamda kullanılır.
Sıfat olarak kullanıldığında, kitleler için tasarlanmış ve büyük çoğunluk tarafından beğenilen kültür ürünlerini niteler.
Bir görüşe göre kelime İngilizcede gelişigüzel yapılmış karalama, müsvedde anlamına gelen “sketch” kelimesinin Almancada yanlış telaffuz edilmesinden doğmuştur.
Bir başka görüşe göre Bavyera yöresinde yaygın olarak kullanılan ucuzlatmak, ayağa düşmek, bayağılaştırmak anlamlarına gelen, kimi yerel lehçelerde eski eşyadan yenisini yapmak, sokaktan çöp toplamak gibi anlamlar da kazanan “verkitschen” kelimesinden türemiş olabilir.
Verkitschen fiilinden türeyen bu kavram, bir şeyin yerine başkasını satmak anlamına gelir.
Kitsch uzun zaman “çirkin”, “rüküş”, “zevksiz” gibi kelimelerle tanımlanmış, bu kelime akla kaba bir zevksizlik anıtı ya da kullanım eşyalarındaki gülünç ve naif bir tutumu getirmiştir.
Kavram, sanat dünyasına ilk olarak resim dalından girmiş, ardından edebiyat otoriteleri tarafından ele alınmış ve bazı eserler acımasızca eleştirilip “kitsch” ilan edilmiştir. Mimaride kitsch yapıtlar, komik, yerine uygun olmayan, aniden insanın karşısına çıkmış bir şekil alırlar.
***
Bu tanımlamayı neden yapma gereği duyduğuma gelince…
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi tarafından yaratılan ve kamuoyunun beğenisine sunulan 2026 Eskişehir Yılı logosunun Eskişehirlilerin sanki pek de alışık olmadıkları bir tarzı yok mu sizce de?
Bir logo için söylenir mi bilmem ama, fazla karışık…
Çok şey anlatmak isterken, hiçbir şeyi tam olarak anlatmıyor…
Ben de bir Eskişehir algısı yaratmadı…
Bir kere,
İnsanın gözlerini müthiş yoruyor…
Hangi şekilden (şekil diyorum ben onlara) ne anlam çıkaracağımızı bilemediğimiz,
Frigler, Selçuklular, Osmanlı ve sonrasında Cumhuriyetin arasındaki ilişkiyi ve bağlantıyı; Almanya’nın futbol kulübü Hamburg’un forma logosuyla nasıl bir araya getirdiklerini bilemiyorum…
(2026’nın ilk 2 rakamının sol üstteki logo…)
Bunlarla ilgili çok daha farklı ayrıntılar önümüzdeki günlerde ortaya çıkacaktır…
***
Verilen emeğe saygı duymakla birlikte,
Ki aşağıdaki düşünceler tamamen bana ait…
Başarısız bir çalışma…
Bir kitsch…
Acı ama benim gözümde bir zevksizlik örneği…
Şehrin bütününe sunulan bir görsel…
O nedenle
Herhangi bir sanat eseri için söylenebilecek, “benim zevkim böyle, benim sanat anlayışım böyle” demek gibi bir lükse sahip olunduğunu zannetmiyorum…
***
Bu arada,
Kerem Akyıl’ın 29 Aralık tarihindeki Yazı İşleri programındaki şu değinisine, atıfta bulunmadan geçemeyeceğim…
“Sayın Cumhurbaşkanı Aile Yılı ilan etti, ailelerimizin başına gelmedik kalmadı…
(6 Şubat 2023 depremi)
Bir sonraki yıl, emekliler yılı ilan etti,
Emeklilerin hali ortada…
Şimdi,
2026 yılı Eskişehir yılı ilan edildi ya
Bakalım ne olacak?
Dileriz şehrin başına da olmadık bir şey gelmez…”
