Sağlıklı bir yaşam için bazı gıdalar tamamlayıcı ve destekleyici olmaktadır. Bunlardan biri de her derde deva diye nitelendirilen 'kekik' tir. Bazı bitkiler yüzlerce yıldan bu yana sadece gıda olarak değil, sağlığı korumak ve devam ettirmek için doğadan toplanarak kullanılmışlardır. Kekik de ülkemizde geçmişte doğadan toplanırken, son yıllarda kültürü yapılarak üretilmektedir. Kokusuyla et ve sebze yemeklerini taçlandırır, yemeğe sosa, salataya lezzet ve aroma katar, gıdaların hazmını kolaylaştırır.İlkçağlardan beri gıda, ilaç, içecek, tekstil, boya, parfümeri, kozmetik gibi farklı alanlarda kullanılan kekik, güzel kokusu nedeniyle tütsüolarak, ayrıcastres giderici,hastalık önleyici,iyileştiricive vücut bakımı içinde kullanılmıştır.
Günümüzde bir gıda maddesi olarak kullanılmasının yanı sıra,bitkilerin doğal, güvenilir, yan etkilerinin daha az olduğu görüşüne sahip olanlar tarafından alternatif tıp bitkisi olarak da değerlendirilmektedir. Kekiğin yağı, suyu, çayı, gargarası geniş olarak yararlanılan ürünleridir.Kekik,insan vücudunun genel gelişimi ve sağlığı için gerekli bitki besinleri, vitamin ve mineraller açısından oldukça zengindir. Kurutulmuş ve yaş yaprakları cilt ve görme sağlığını koruyan lutein, zeaksantin, naringenin gibi yararlı bileşikler içermektedir. A ve C vitaminince zengindir. C vitaminiyle birlikte demir minerali de içermesi nedeniyle kan hücresi yapımına yardımcı olmaktadır. İçinde bulunan kalsiyum, magnezyum ve manganez, kemik büyümesi ve gelişimini desteklemekte ve kemik sağlığına katkıda bulunmaktadır. Kekiğin kurutulmuş yaprak, çiçek ve tomurcukları, su buharıyla geleneksel imbikten geçirilerek veya modern yöntemlerle buhar distilasyonu yapılarak oluşturulan suyun, üstünekekiğin yağı çıkmakta, bu alındıktan sonra kalan ise kekik suyu olmaktadır.Elde edilen bu yağ,uçucu özelliğe sahiptir. Uçucu yağlar, oda sıcaklığında, renksiz veya açık renkli ve çok keskin kokuludur.
Bitkideki yağın oranı sıcaklık, çeşit, yağış, rakım, bakım, kuraklık, tuzluluk, toprak besin maddelerine göre değişmektedir. Kekik yağı insanların yanı sıra hayvanlarda da pek çok hastalık yapıcı mantar, bakteri, virüse karşı koruma sağlamakta, et ve yumurta veriminde artışa neden olmakta aynı zamanda kendilerini de hastalık, böcek gibi pek çok etmenden korumaktadır. Kekik uçucu yağının ana bileşenleri 'timol ve/veya karvakrol' dür. Timol ve karvakrol kekikte olan uçucu yağların yaklaşık %70'ini oluşturmaktadır. Ülkemiz kekikleri genelde karvakrol bakımından zengindir. Timol, kristalleşebildiği için ilaç sanayinde kullanımı yaygındır, karvakrol ise kristalleşemediği için ilaç sanayinde kullanımı sınırlıdır. Kekik çayı için; bir bardak sıcak suya bir çay kaşığı kekik yaprağı konur.
Bu karışım bir süre dinlendirilip, sonra tüketilmelidir. Kekik çayı, yemeği hazmettirici ve gaz giderici etkiye sahiptir. Gastrit ve reflüye iyi gelmektedir. Çayı ve gargarası bronşlarda bakteri oluşumunu engellemekte, öksürük ve üst solunum yolları iltihabına karşı kullanılmaktadır. Beyin yorgunluğunu alarak vücudun rahatlaması ve gevşemesini sağlar. Vertigo ve kulak çınlaması rahatsızlığını yaşayanların sıkıntılarını azaltabilmektedir. Denge merkezini düzenlemektedir. Kekik yağı; dahili ve harici kullanılabilmektedir. Sıcak suya damlatılarak buharın solunması şeklinde faydalanılabilir. Yağ, karvakrol ve timolce zengin olup güçlü bir bakteri, virüs, mantar öldürücüdür. Kesme şekere 1 damla damlatılarak tüketilmesinin faydalı olduğu ileri sürülmektedir.
Ağızdan başlayıp, anüse kadar olan sindirim sisteminin iltihaplanmasına neden olan bağırsak hastalıklarında etkili olduğu belirtilmektedir. İshal, ağrı, şişkinlik, sızdıran bağırsak, kolit(kalın bağırsak iltihaplanması) gibi bağırsak sağlığını etkileyen pek çok rahatsızlığı engellediği belirtilmektedir. Kekik yağının vücuttaki iltihabı azaltmakta olduğu, akciğer, karaciğer, meme kanserinde hücre büyümesini engelleyebildiği, kanser hücresinin ölümüne neden olduğu ileri sürülmüştür. Yağda bulunan karvakrol yara iyileştirici özelliğe sahiptir fakat yağ saf olarak doğrudan sürüldüğünde yakıcı olmakta ve ciltte tahribat yapmaktadır bu nedenle susam yağı, zeytinyağı gibi ürünlerle seyreltilerek kullanılmalıdır. Romatizma nedenli ağrılarda da cilde seyreltilip sürülerek, ağrıyı azaltmak mümkündür. Diyabet (şeker hastalığı) sonucu oluşan ayak yaralarında, yatalak hastalarda oluşan yatak yaralarında kekik yağı ve kekik yağı içeren kremler kullanılmaktadır.
Dikkat; kekik yağı gözde, göz çevresinde, ağızda, vajinada, mukozada ve derinin ince olduğu bölgelerde katiyen kullanılmamalıdır. Kekik yağı yüksek antioksidan aktiviteye sahiptir. Gıda endüstrisinde, kozmetikte yağ oksidasyonu'nu ( acılaşma, kalite azalması, sağlığa zararlı bileşikler oluşması) önleyici olarak kullanılmaktadır. Bu yağ, gıdalarda renk, tat, koku gibi kalite özellikleri ve vitamin gibi besin içeriklerini daha iyi koruyabilmektedir. Kekik yağı tiroidleri fazla çalıştırdığı için hipertiroid hastaları dikkatli olmalıdır.Karvakrol, kolestrolü, şekeri düşürücü etkiye sahiptir, kan basıncını yani tansiyonu dengeleyerek kalp-damar sağlığını korumaktadır. Antibiyotiğe dirençli bakteriler üzerinde öldürücü etkisi olduğu bildirilmektedir. Vücutta kötü koşullardan oluşan serbest radikalleri engelleyerek yaşlanmayı geciktirmektedir. Kekik yağı şark çıbanı, alerji ve kaşıntı önleyici etkiye sahiptir. Damıtma sırasında yağın altında biriken kekik suyu bulanıksa pamuktan süzülerek su, meyve veya domates suyu ile içilebilmektedir. Kekik suyunda az miktarda uçucu yağ ve %70-80 oranında karvakrol bulunmaktadır.
Kekik suyunun mide bağırsak kasılmasını çözdüğü ağrıları giderdiği, safra salgılanmasını artırarak hazmı kolaylaştırdığı, mide ve bağırsağın düzenli çalışmasına katkı sağladığı bildirilmektedir. Bağışıklık sistemi %80 oranında bağırsaktan düzenlendiğinden, kekik suyu bağışıklığı güçlendirip vücudu hastalıklara karşı koruyabilmektedir. Kan şekerini düzenleyerekinsülin direnci gelişmesini engellediği bildirilmektedir. Kekik suyu yada bir bardak suya 4 çay kaşığı kekik konup, 7-8 dk. kaynatılarak elde edilen su, ağız ve diş sağlığını koruyabilmektedir. Kekik suyu dahili ve harici olarak dezenfektan etkiye sahiptir. Öksürük şurubu, pastil ve mantar ilacı bileşiminde kullanılmaktadır.
Karaciğer fonksiyonlarını desteklemeye, mide zarını asitten korumaya yardımcı olup, midede mukus katmanını artırdığı belirtilmektedir. Kekik suyu ile banyo yapmak kaşıntıya, sedef hastalığına, sarılığa iyi gelebilmektedir. Ancak, kekik çayı ve suyu sürekli içilmemeli, ara verilmeli ve günlük bir fincanı geçmemelidir. Düşük tansiyonlular, gebeler ve emzirme dönemindeki kadınlar, diyabet ilacı ve kan pıhtılaşmasını yavaşlatan ilaç kullananlar, ameliyatına bir hafta kalmış kişiler kullanmaktan kaçınmalıdır. Doğal olsada 15 yaş altı çocuklar için uygun bir gıda olmadığı bildirilmektedir. Kekik; insan ve hayvan sağlığı bakımından önemli olan, ülke tarımı ve ekonomisine katkı sağlayan bir gıdadır, ancak benzeri diğer gıdalar gibi dikkatli,ifrata kaçmadan ve dozunda kullanımının önemli olduğu unutulmamalıdır.