2012-2013 üretim yılı Eskişehir için buğdayda ürün kalitesi bakımından sıkıntı veren bir yıl oldu. Büyük miktarlarda ürün 'düşük vasıflı' olarak nitelendirilen sınıfa girdi ve diğer sınıflara giren buğdaylara göre daha düşük fiyatla satıldı. İlimiz genelinde buğday ürününde son yıllarda süregelen kalite düşüklüğü bu yılda da devam etti. Buna karşılık ekonomik rahatlama ümidini her yıl bir sonraki harmana taşıyan üreticiler bu yıl fiyatların tahminlerinden daha iyi olması sonucu biraz rahatladılar, ancak 2013-2014 yetiştirme yılı buğday üretimi için başlamadı. Bir çok ekim alanında tohum yatağı hazırlığı için toprak işleme işi gecikti. Toprağını işleyip ekime hazırlamak için yağış bekleyen çok sayıda üretici, araya bayramın da girmesiyle gittikçe daralan bir zamanda, iyice sıkıştı ve gelişigüzel hazırlıklarla ekime girdi.
Daha önceki yılların bazılarında, geç ekim yaptıklarında, mevsim koşularının normalin üstünde iyi gitmesi sonucu daha yüksek verim alan bazı üreticiler bu yıl da ekimlerini geciktirdiler. Kış soğuklarının önceki yıllara kıyasla beklenmeyen düşük derecelerde gelmesi, gece-gündüz sıcaklık farklarının büyük olması ve en önemlisi yeterince kar örtüsü olmaması nedeniyle, geç ekildiği için ve/veya başka nedenlerle daha kardeşlenmeye gelemeden 1-2 yaprakla bu soğuklarla karşılaşan buğdaylarda çeşide, tarlanın konumuna, yöreye göre değişen oranlarda kış zararı görülecektir.
Ekim ayında 70 kilodan, kasım ayında 20 kilodan fazla olarak alınan yağışlar toprak işleme, ekim, çimlenme ve çıkış için yeterli olmasına karşılık, toprak işleme sırasında önemli rutubet kayıpları olmuştur. Eylül-Aralık içinde, bu güne kadar alınan yağış miktarı da geçtiğimiz yıllara göre daha azdır. Çimlenme ve çıkış için bitkiler tarafından harcanan su miktarı da dikkate dikkate alındığında toprakta depolanan su miktarı oldukça az olmuştur. Bu durum böyle sürer ve önümüzdeki günlerde yüksek miktarlarda kar yağışları alınmazsa, bitkilerin çok hızlı büyüyüp, gelişecekleri ilkbahar başında toprakta ihtiyaçları kadar su rezervi olamayacak ve eğer ilkbahar yağışları hemen gelmezse su stresine girerek ciddi oranda verim kaybına uğrayacaklardır.
Üreticilerin çok büyük bir kısmının ilk isteği yüksek verimdir. Bunu sağlamanın iki temel koşulundan biri genetik olarak yüksek verim potansiyeli olan çeşitlerin ekilmesi, diğeri bu çeşitler için en uygun olan yetiştirme ortamının sağlanmasıdır. Ancak üreticilerin önemli bir kısmı ikinci temel koşula gerçek değerini vermeden, hep birincisini önemsemiştir. Bu hatayı sadece üreticiler değil aynı zamanda araştırmacılar, yayımcılar, yöneticiler de yapmışlardır. Bu gün ilimiz genelinde ticari olarak üretilen buğday çeşitlerinin tamamı ıslah programlarında geliştirilmiş çeşitlerdir ve bunların yüzde doksandan fazlası yüksek verim için geliştirilmiş olup, iyi yetiştirme koşulları isteyen çeşitlerdir. Bir diğer ifadeyle iyi verim oluşturabilmeleri için geleneksel çeşitlere göre daha fazla su, daha düzgün tohum yatağı, doğru ekim, bakım ve koruma isterler, ayrıca bazıları olumsuz koşullara daha hassastırlar. Eğer iklim, toprak ve üretim uygulamaları istedikleri gibi değilse sahip oldukları verim potansiyelini gösteremezler.
Bu gün eski yıllara göre daha yüksek buğday rekoltelerine ulaşmamız, bu yeni çeşitlerin sahip olduğu genetik verim potansiyelinin bir kısmını gösterebilmelerinden kaynaklanmıştır.
Yılın gidişi bu potansiyeli olumlu veya olumsuz etkileyebilmekte olduğundan, bu üretim yılı ilimiz buğday üretimi için pek iyi başlamamıştır. İklim koşullarını değiştirmek elimizde değildir fakat olumsuz etkilerini azaltabiliriz. Bütün üretimler için gerekenleri doğru şekilde ve zamanında yapmak önemlidir, ancak buğdayda bunun önemi bir başkadır çünkü buğday demek halkımızın temel gıdası ekmek demektir. Makarna, bulgur, bisküvi, yufka, tarhana demektir. Kırsal kesimin çoğunun yaşamı, sağlığı, mutluluğu demektir. Bu gün bir yandan kar, yağmur beklerken diğer yandan da, her bir yılın verdiği dersleri dikkate alarak ilkbahar için hazırlık yapmalıyız. Yeni yılın sağlığınızı, huzur ve mutluluğunuzu, bereketinizi, üretim ve kazancınızı yüksek düzeyde sağlayacak bir yıl olmasını dilerim.