Türkiye'nin ve Eskişehir'in her ne kadar siyasi tarihi 1920'de başlamış olsa da, çok partili hayata geçildiği 1946'ya kadar, partiler değil, yalnızca isimler gündemdeydi…
O nedenle biz,
Partiler arasındaki rekabet ve bu rekabet içinde Eskişehir-CHP ilişkisini kısaca incelemek için, milat olarak 1946 yılını almak gerekiyor…
1946 seçimi hala tarihimizin içinde 'garip' bir seçim olarak anılır…
Zira, açık oy-kapalı tasnif gibi, bugünün tam tersi bir sistemle yapılmıştı…
Ve işte o seçimde bile Demokrat Parti (DP) Eskişehir'de tam 6 milletvekili çıkarırken, CHP ülkeyi o tarihe kadar tek başına yönetmiş parti olarak yalnızca 1 milletvekili çıkartabiliyordu…
Aslında bu şunu da gösteriyor;
Eskişehir 1946'da bile, hala ülkeyi güçlü bir şekilde yöneten CHP yerine seçimlerden muhalefet partisi olarak çıkan DP'ye 6 milletvekili birden verebiliyordu…
***
1950-1960
1950'ye geldiğimizde, DP tüm ülkede büyük bir patlama yapıyor ve 1960'a kadar ülkeyi tek başına yönetecek iktidarını kuruyordu…
1950 seçimlerinde DP 6 milletvekili çıkartırken, 1 bağımsız milletvekili Ankara'ya gidiyordu…
1954 seçimlerinde ise DP Eskişehir'den tulum çıkartıyor ve 7 milletvekilinin tümünü kazanıyordu…
1957'de ise DP bir kez daha tüm milletvekillerini kazanıyordu Eskişehir'de; tam 8 milletvekili…
DP, iktidarda kaldığı 10 yıl içinde ve 3 genel seçimde Eskişehir'de mutlak bir hakimiyet kuruyor ve bu dönemde CHP (1950-1954-1957) hiç milletvekili çıkartamıyordu…
***
1960-1980
1961 yılında yapılan genel seçimlerde ise DP'nin devamı olarak kurulan Adalet Partisi (AP) yine mutlak bir üstünlük kursa da, milletvekillikleri genelde 2 ya da 3 parti arasında dağılıyordu…
1961'de AP 3, CHP 2, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 1 milletvekili çıkarıyor…
1965'de ise, AP 4, CHP 2;
1969'da yine aynı şekilde AP 4, CHP 2 milletvekili çıkarıyor…
1973 seçimlerinde ise Eskişehir'in milletvekili toplam sayısı 7'ye çıkıyor, artan o milletvekilini de CHP kazanıyordu; AP 4, CHP 3…
1977'de AP 3, CHP 2…
Ve 1980 darbesi…
Türkiye'de her şey yeniden ve yeni baştan düzenleniyor…
Tüm siyasi partiler kapatılıyor…
***
1980-1999
1983 yılında darbe sonrası yapılan ilk genel seçimde Eskişehir'de Anavatan Partisi (ANAP) 3, Halkçı Parti 2 milletvekili çıkarmıştı…
1987 seçimlerinde de denklem bozulmadı; ANAP 3, SHP 2…
1991'de ise, Eskişehir'de sol partiler bir varlık gösteremezken, 5 milletvekilliğinden 3'ünü Doğru Yol Partisi (DYP) 2'sini ise ANAP kazandı…
1995 yılında ise devreye Demokratik Sol Parti girmişti… DSP 2, DYP 2, ANAP 1, Refah Partisi (RP) 1…
1999 genel seçimi ise aslında Eskişehir'de ilk kez bir sol partinin (DSP) en yüksek oyu aldığı seçimler oluyordu. DSP 3, ANAP 1, DYP 1, MHP 1…
Genel ve yerel seçimlerin birlikte yapıldığı 1999'da DSP Eskişehir'de 3 milletvekili çıkartırken, Büyükşehir, Tepebaşı ve Odunpazarı Belediye Başkanlıklarını da kazanıyordu…
***
2002-2015
2001 yılında kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) 2002'de yapılan ilk genel seçimde tek başına iktidar oluyordu. AKP 3, CHP 3…(Oy oranı olarak AKP CHP'nin önündeydi…)
2007'de AKP 3, CHP 2, MHP 1;
2011'de yine AKP 3, CHP 2, MHP 1…
2015 genel seçiminin sonuçlarını, her ne kadar genel ve yerel seçimler birlikte yapılmamış olsa da, 1999'la karşılaştırmak nispeten doğru…
2014 yerel seçiminde merkezdeki 3 belediyeyi kazanan CHP, 2015 genel seçiminde de Eskişehir'de 69 yıl sonra (1946'dan sonra) ilk kez 1'nci parti oluyor…
***
Ne tesadüf değil mi?
1999'da DSP ile kazanılan başarıyı ortaya çıkaran isimlere bir bakın, bir de 2015 yılında kazanılan zaferdeki isimlere…
Hangi isimlerin ortak-aynı isimler olduğunu söylemeye gerek var mı?
