Bugün 1 Mayıs! İşçi sınıfının uluslararası mücadele, birlik ve dayanışma günü. Emekçilerin koşullarını iyileştirmek amacıyla dünya genelinde seslerini yükselttiği gün 1 Mayıs.
İşçilerin en temel hak taleplerinde bulunması için gösteriler yapılmasına ilişkin tarihte çeşitli girişimler söz konusu olmuştur. Sendikal hareketin temsilcileri, 1889 yılında Paris’teki uluslararası bir toplantıda İkinci Enternasyonel’i kurmuştur. İkinci Enternasyonal’de, işgününün kısaltılması (günlük çalışma süresinin 8 saate düşürülmesi) başta olmak üzere işçilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla uluslararası düzeyde bir gösteri günü olarak 1 Mayıs tarihi belirlenmiştir.
1 Mayıs’ın belirlenmesinin nedeni, Amerikan İşçi Federasyonu’nun daha önceden 1 Mayıs 1890 gününü belirlemesi ve bu karara Fransız ve diğer Avrupa sendikalarının riayet etmesidir. Değerli hocam Yıldırım Koç’un kaleme aldığı “1 Mayıs’ın Gerçek Tarihi” başlıklı yazıda konuya ilişkin detaylı bilgi yer almaktadır.
İkinci Enternasyonal’in 1 Mayıs’ın belirlenmesine ilişkin karar metnindeyse özetle şu ifadeler yer almaktadır:
“1 Mayıs 1890 Günü Uluslararası Gösteri. Tüm ülkelerde ve kentlerde aynı zamanda, üzerinde anlaşma sağlanan aynı günde işgününü sekiz saate yasal olarak indirmek için işçilerin kamu yetkililerinin karşısında güçlerini göstermeleri ve Paris Uluslararası Kongresi’nin diğer kararlarının uygulanması için belirli bir tarihte büyük bir uluslararası gösteri örgütlenecektir. Amerikan Emek Federasyonu’nun 1888 Aralık’ın St.Louis’de düzenlenen kongresinde 1 Mayıs 1890 tarihinde benzer bir gösterinin düzenlenmesine daha önceden karar verilmiş olduğu gözönüne alınarak, uluslararası gösteriler için de bu tarih kabul edilecektir. Değişik ülkelerin işçileri kendi ülkelerinin özel durumlarının ortaya çıkardığı koşullara göre bu gösteriyi gerçekleştireceklerdir.”
Karar metninden açık bir şekilde anlaşıldığı üzere, 1 Mayıs tarihinin kabul edilmesinin en temel nedeni, İkinci Enternasyonal’de gündeme getirilen işçi sorunlarına karşı Amerikan Emek Federasyonu’nun daha önceden 1 Mayıs 1890’de gösteri kararı almış olmasıdır. Dolayısıyla belirtmek gerekir ki günümüzde hâlen tarihsel açıdan son derece hatalı bir biçimde 1 Mayıs’ın tarihi Şikago olaylarına dayandırılmaktadır. Tarihçilerin bu hataya karşı bilimsel kanıtlarla defalarca aydınlatmasına rağmen, Türkiye’de ve dünyada birçok sendika, siyasi parti, akademisyen ve demokratik kitle örgütü aynı hatayı yapmaya ısrarla devam etmektedir.
1 Mayıs’ın kitlesel olarak Türkiye’de kutlandığı tarih, 1976 yılında DİSK’in çağrısıyla Taksim’deki toplanmadır. Ardından 1977 yılında tarihe kanlı 1 Mayıs olarak geçen olaylar yaşanmıştır. “Kontrgerilla” olarak ifade edilen kimliği belirsiz kişilerin meydanda açtığı ateş sonucu 34 kişi yaşamını yitirmiştir.
Bugün her 1 Mayıs’ta Kanlı 1 Mayıs’ta yaşamını yitiren işçileri ve işçi önderlerini saygıyla anıyoruz. Emeğin üretilenden payını alabilmesi için birleşik ve bütünleşik mücadeleye her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuyoruz.
Sadece çalışma gününün kısaltılması veya ücret gibi çalışma koşullarının iyileştirilmesi mücadelesi yetersiz kalıyor. Zira bunlara erişmek için dahi demokratik bir toplum düzenini inşa etmek gerekiyor. Bunun yolu da birleşik ve kitlesel mücadeleden geçiyor.
Emek sömürüsünün son bulduğu ve herkesin eşit şartlarda yaşadığı bir dünya temennisiyle Yaşasın 1 Mayıs!
