Pandemiyle birlikte tüm dünyada yaşanan ekonomik kriz, Türkiye'de kendini daha fazla hissettirdi, hissettirmeye de devam ediyor. Gıda fiyatlarındaki, yükseliş, enerji zamları derken buna kira ve konut fiyatlarındaki artış da eklenince hayat vatandaşlar için çekilmez hale geldi. Hatta maaşlara yapılan zamlar da yetersiz kaldı.
Son dönemde memurlar da özel sektör çalışanları da maaşlarının büyük bir kısmını ev kirasına vermeye başladı. Böyle olunca çok ciddi bir barınma sorunu ortaya çıktı.
Devlet barınma sorununu çözmek için. TOKİ'nin sosyal konut projesini hayata geçirmeye karar verdi. İlk duyduğumuzda bizler de heyecanlandık. Bir çok insan gibi başvurmaya niyetlendik ama detaylar ortaya çıkınca durup düşünmeye başladık. Çünkü TOKİ taksitlerinin memur maaşına yapılacak zamma endeksli olduğu ifade edildi. Yani 20 yıl boyunca TOKİ taksitlerine yılda 2 kez zam yapılacak. Bu da aslında sürecin çok belirsiz olduğunun bir göstergesi.
Oysa normal şartlarda vatandaş ev almak için kredi çeker ve sabit bir oranda ödemelerini yapar. Tabi aldığı konutun içinde de oturur. Fakat TOKİ de böyle bir durum söz konusu değil. Dar gelirli vatandaş hem kirasını ödeyecek hem de TOKİ taksitlerini ödeyecek. 'Dar gelirli vatandaş' diye nitelendirip, aynı vatandaştan hem kirasını ödemesini hem de TOKİ taksidini ödemesini beklemek ne kadar doğru?
Konuyla ilgili geçtiğimiz gün ES TV'de İnşaat Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanı Orkun Kılıç ile bir program yaptık. Kılıç'ın da özellikle ödeme şekliyle ilgili bazı endişeleri var. Kılıç, 'Sürekli borcunuz artacak. 20 sene boyunca çok ciddi bir yükümlülüğün altına girmiş oluyorsunuz. Vatandaşların çok iyi anlayıp, kendi maddi durumlarını ona göre gözden geçirmeleri lazım. TOKİ sadece şunu yapsa; gerçekten ev alma şansı olmayan, barınma problemi olan kişilere devlet desteği sayesinde gerçekten çok ucuza onların ödeyebileceği rakamlarda evler verse. TOKİ'nin bu konumda olması lazım. Ama TOKİ'nin bugün ki konumuna baktığımız zaman bizim yereldeki müteahhitlere rakip konumunda olduğunu görüyorum' dedi.
Kılıç'ın önerisi önemli. TOKİ, kar amacı gütmeden, dar gelirliyi gerçek anlamda ev sahibi yapmalı, hatta devlet dar gelirliye destek olmalı diyor. Önerisi dikkate değer. Mevcut ekonomik sıkıntıların yoğun olduğu bir süreçte dar gelirliye bu anlamda destek verilmeli.